خماری به چه معناست؟

اینکه طرف خمار هستش برای چه حالتی استفاده می شه ؟

مقدمه

در دنیای اعتیاد و مواد مخدر، واژه «خماری» (Withdrawal) یکی از پرتکرارترین و در عین ‌حال، مبهم‌ترین مفاهیم است.

بسیاری از افرادی که با موضوع اعتیاد درگیر هستند یا خانواده‌های آنان با این پرسش رو‌به‌رو می‌شوند: خماری چیست؟ خماری چه نشانه‌هایی دارد و چرا برای بعضی افراد تحمل‌ناپذیر است؟ در این مقاله جامع، قصد داریم مفهوم خماری را به زبان ساده و علمی توضیح دهیم و به تأثیرات آن بر بدن و روان بپردازیم.

خماری چیست؟ تعریف علمی و روانی

خماری به مجموعه‌ای از علائم جسمی، روانی و رفتاری گفته می‌شود که فرد پس از قطع یا کاهش مصرف یک ماده اعتیادآور (مانند مواد مخدر، الکل، سیگار یا حتی برخی داروها) تجربه می‌کند.

وقتی فردی برای مدتی یک ماده را به صورت مداوم مصرف کند، بدن و روان او به آن وابسته می‌شود. این وابستگی باعث می‌شود که بدن بدون آن ماده نتواند به راحتی به وضعیت طبیعی خود برگردد و به همین دلیل علائم ناخوشایندی ظاهر می‌شود که به آن «حالت خماری» می‌گویند.

علائم خماری می‌توانند طیف وسیعی داشته باشند؛ از درد و بی‌خوابی تا اضطراب، توهم و حتی خطر مرگ، که بسته به نوع ماده، میزان مصرف، مدت زمان اعتیاد و سلامت فرد متفاوت است.

چرا خماری رخ می‌دهد؟ (علت فیزیولوژیک بروز خماری)

مصرف منظم مواد اعتیادآور باعث می‌شود سیستم عصبی بدن به نوعی وابسته شود. بدن انسان به حضور مداوم ماده عادت می‌کند و شیمی مغز و هورمون‌ها تغییر می‌کند. وقتی مصرف ماده ناگهان قطع یا کم می‌شود، بدن فرصت کافی برای تنظیم مجدد شیمی خود ندارد.

سیستم عصبی، روان و اندام‌ها شروع به نشان‌دادن واکنش‌های شدید می‌کنند تا نبود ماده را جبران کنند.

این واکنش‌ها همان علائم ترک یا خماری هستند که تا بازگشت تعادل، ادامه پیدا می‌کنند. در حقیقت، شدت و نوع علائم نشانه‌ی میزان وابستگی و تغییرات ایجاد شده در بدن است.

معنی خماری پس دادن

در اصطلاح عامیانه وقتی می‌گویند کسی “خماری پس می‌دهد”، منظور این است که بدن او در مراحل مختلف ترک، علائم و دردهای ناشی از نبود مواد را تحمل می‌کند تا کم‌کم پاک شود و به حال عادی بازگردد.

این دوره ممکن است از چند روز تا چند هفته برای مواد مخدر و حتی بیشتر برای برخی داروها طول بکشد.

خواب خماری چیست؟

«خواب خماری» حالتی است که فرد بعد از روزها کم‌خوابی و بی‌قراری شدید در اوج ترک، دچار خواب طولانی و عمیق می‌شود.

این خواب گاهی 24 ساعت یا حتی بیشتر طول می‌کشد و به بدن برای بازسازی انرژی و ریکاوری کمک می‌کند. تا زمانی که فرد پس از بیداری علائم غیرعادی ندارد، این خواب خطری ندارد و بخشی از فرایند بهبودی طبیعی بدن است.

انواع علائم خماری (جسمی و روانی)

علائم جسمی خماری

علائم جسمی معمولاً قابل مشاهده و احساس هستند و می‌توانند از نظر شدت، خفیف تا بسیار شدید باشند. متداول‌ترین علائم عبارت‌اند از:

علائم روانی خماری

مواد مخدر و محرک، شیمی مغز را دستکاری می‌کنند؛ بنابراین طبیعی است که قطع مصرف باعث بروز علائم روانی و ذهنی شود:

این علائم روانی معمولاً پررنگ‌ترین فاکتور بازگشت دوباره به مصرف هستند.

خماری مصرف چه موادی شایع است؟

هر ماده‌ای که وابستگی جسمی یا روانی با مصرف مکرر ایجاد کند، با قطع ناگهانی می‌تواند خماری بدهد. بعضی مواد خماری شدیدتر و خطرناک‌تری ایجاد می‌کنند:

1. مواد مخدر افیونی: تریاک، شیره، هروئین (رایج‌ترین در ایران)
2. مواد محرک: مت‌آمفتامین (شیشه، کریستال)، کوکائین
3. الکل: وابستگی جسمی و روانی، ترک ناگهانی به‌شدت خطرناک
4. سیگار و نیکوتین: تمایل زیاد به مصرف و اختلالات روحی هنگام ترک
5. بنزودیازپین‌ها: داروهایی مانند دیازپام، کلونازپام، آلپرازولام
6. داروهای خواب‌آور و آرام‌بخش
7. قرص ها و علائم خماری متادون

خماری مواد افیونی رایج در ایران (تریاک، شیره، هروئین)

خماری تریاک

تریاک یکی از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین مواد مخدر در ایران است. خماری تریاک معمولاً بین ۸ تا ۱۶ ساعت بعد از آخرین مصرف شروع می‌شود. علائم اولیه شامل آبریزش بینی، عطسه، بی‌خوابی، تعریق، درد شدید عضلات و پاها، ضعف شدید و گاهی اسهال است.

روحیه فرد به شدت تضعیف می‌شود و حالتی شبیه سرماخوردگی شدید به همراه نگرانی و تشویش دارد.

میل به مصرف دوباره برای فرار از درد و بی‌قراری بسیار بالاست و به همین دلیل ترک تریاک در محیط غیرکنترل‌شده بسیار دشوار است.

اگر در روند و دوره ترک اعتیاد تریاک هستید پیشنهاد ما این است که حتما از کیت تریاک استفاده کنید

خماری شیره

شیره تریاک هم شبیه تریاک است اما به دلیل غلظت موثر مواد افیونی، علائم شدیدتر و ماندگارتری ایجاد می‌کند. فرد ممکن است دردهای شدید جسمی را توام با علائم روانی مثل ناامیدی، آشفتگی و تحرک بیش از حد تجربه کند.

خماری هروئین

هروئین قدرت وابستگی سریع‌تری دارد. علائم خماری پس از ۶ تا ۱۲ ساعت نمایان می‌شود و شدت آن بسیار بالاست؛ بی‌قراری، درد شدید، تهوع و استفراغ، تعریق زیاد، لرز، دل‌پیچه و تمایل شدید برای مصرف مجدد.

کاهش سطح انرژی و اختلال خواب در این دوره شدید است و معمولاً تحمل خماری هروئین بدون نظارت سخت و خطرناک خواهد بود.

خماری مواد محرک (شیشه، کریستال و …)

مواد محرک (مخصوصاً شیشه و کریستال) بیش‌تر نشانه‌های روانی دارند. نشانه‌های شایع عبارت‌اند از:

مراقبت‌های خانگی هنگام خماری

برای رفع خماری چی بخوریم؟

در دوران خماری، بدن تحت استرس و کمبود انرژی است و باید با تغذیه درست و مناسبت این دوران را پشت سر گذاشت.

آب فراوان، آب‌میوه طبیعی، سوپ و آش‌های مقوی حاوی سبزیجات و گوشت سفید، میوه‌هایی مانند موز (پتاسیم بالا)، سیب و مرکبات و همچنین خوراکی‌هایی سرشار از ویتامین C برای تقویت سیستم ایمنی توصیه می‌شود.

غذاهای سبک، زود هضم و کم‌چرب بهترین گزینه هستند و بهتر است مصرف نمک و چربی و غذاهای فرآوری‌شده را محدود کنید.

مصرف عسل طبیعی و خرما برای ایجاد انرژی نیز به بیماران توصیه می‌شود. دمنوش‌هایی مانند گل گاو زبان یا سنبل‌الطیب هم می‌تواند استرس و بی‌خوابی را کاهش دهد.

داروی تسکین درد خماری

داروی مناسب برای تسکین درد خماری بسته به نوع ماده و شدت علائم توسط پزشک تجویز می‌شود. برای درد عضلات و بی‌خوابی می‌توان از داروهای غیر مخدر مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کرد (البته حتماً با دستور پزشک).

داروهایی مانند بوپرنورفین (ب۲)، متادون و کلونیدین ویژه خماری مواد افیونی در مراکز ترک اعتیاد تحت نظر پزشک استفاده می‌شوند.

داروهای آرام‌بخش مانند دیازپام یا کلردیازپوکساید نیز فقط با تجویز پزشک مجاز است و مصرف خودسرانه آن‌ها بسیار خطرناک است.

همیشه از خوددرمانی و مصرف داروهای دست‌ساز یا توصیه‌شده توسط افراد غیرمتخصص اجتناب کنید.

مسکن قوی برای خماری

بسیاری افراد به دنبال مسکن قوی برای درد خماری هستند اما باید بدانید بسیاری از مسکن‌های قوی اعتیادآورند و مصرف خودسرانه آن‌ها مسیر درمان را مختل می‌کند یا حتی منجر به اوردوز می‌شود.

قوی‌ترین داروهای آرام‌ساز و ضد درد فقط باید زیر نظر پزشک و در مراکز مجاز به کار رود و خوددرمانی با قرص‌های غیرمجازی مانند ترامادول، مورفین، کدئین یا اپیوییدها بسیار خطرناک است.

بهترین راه تسکین درد خماری، تحمل نسبی درد با حمایت و همراهی اطرافیان و استفاده هدفمند از داروهای تخصصی در مراکز درمانی است.

درمان پا درد خماری

پا درد یکی از شایع‌ترین و آزاردهنده‌ترین نشانه‌های خماری است و دلیل آن اختلال در عملکرد سیستم عصبی بدن پس از قطع ماده مخدر است.

روش‌های غیردارویی مانند گرم یا سرد کردن پاها، ماساژ ملایم، مصرف دمنوش‌های آرام‌بخش، خواب کافی و حتی برخی حرکات کششی ملایم می‌تواند درد را کمتر کند.

اما در صورت شدت درد، باید به پزشک مراجعه کرده و صرفاً از داروهای مجاز و غیرمخدر برای رفع آن استفاده شود.

رفع خماری ب۲ (بوپرنورفین)

بوپرنورفین (ب۲) یکی از داروهای اصلی برای درمان خماری و ترک مواد افیونی است. این دارو با اتصال به گیرنده‌های مخدر مغز، شدت علائم خماری را کاهش داده و میل به مصرف مجدد را محدود می‌کند.

مصرف ب۲ صرفاً تحت نظر و بر اساس نسخه پزشک مجاز است و درمانگر دوز مناسب را بسته به وضعیت فرد تعیین می‌کند.

درمان با ب۲ باید در کنار مشاوره روان‌شناسی و پیگیری درمان تکمیلی انجام شود تا احتمال بازگشت به اعتیاد کاهش پیدا کند.

برای تشخیص خروج این ماده از بدن می توانید از کیت قرص ب دو استفاده کنید

رفع خماری الکل

ترک الکل بدون نظارت پزشکی می‌تواند عوارض بسیار خطرناکی مانند تشنج، هذیان، افت فشار خون و حتی مرگ داشته باشد. کسانی که به الکل وابستگی جسمی دارند، باید در صورت تمایل به ترک، حتماً به مراکز درمانی مراجعه کنند.

برای کاهش علائم، پزشکان داروهای آرام‌بخش، ویتامین B1 (تیامین)، الکترولیت و حتی سرم درمانی تجویز می‌کنند. تغذیه سبک و آب کافی نقش کلیدی در گذراندن خماری الکل دارند.

جمع‌بندی

خماری مجموعه‌ای از علائم جسمانی و روانی است که پس از قطع ناگهانی مصرف مواد اعتیادآور ایجاد می‌شود. شدت و مدت علائم به نوع ماده و مدت مصرف بستگی دارد.

بهترین روش، ترک با کمک و نظارت پزشک و تیم درمانی، تغذیه درست، حمایت اطرافیان و مدیریت روانی است. ترک خودسرانه، مخصوصاً برای مواد قوی یا الکل می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

سوالات متداول درباره خماری

1. آیا خماری همیشه همراه با درد و عذاب است؟
   بله، تقریباً همیشه با درجاتی از درد جسمی و مشکلات روحی همراه است، اما با مراقبت و درمان صحیح، می‌توان آن را قابل کنترل کرد.
2.  آیا درمان خانگی برای خماری وجود دارد؟
   خیر، درمان مطمئن و اصولی خماری باید زیر نظر پزشک و با حمایت مشاور و تیم درمانی انجام شود.
3.  آیا مواد گیاهی یا داروهای گیاهی برای رفع خماری بی‌خطر است؟
   خیر، حتی متادون یک داروی مخدر صنعتی است و استفاده از داروها یا درمان‌های گیاهی بدون مشورت پزشک می‌تواند خطرناک یا کم‌اثر باشد.
4. بهترین راه عبور از خماری چیست؟
   مراجعه به مراکز ترک اعتیاد، پیروی از توصیه‌های تیم درمانی، صبر و حمایت خانواده، و پرهیز از مصرف مجدد.

اگر سؤال، تجربه یا نظری درباره خماری و روش‌های مقابله با آن دارید، می‌توانید در بخش نظرات سایت با ما به اشتراک بگذارید.

این مقاله صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و به منزله توصیه پزشکی تلقی نمی‌شود؛ در صورت نیاز به درمان تخصصی حتماً با پزشک و مشاور اعتیاد مشورت نمایید.