دماسنج جیوه ای دقیق تر است یا دیجیتالی؟
Is a mercury thermometer more accurate or digital?
دماسنج جیوه ای دقیق تر است یا دیجیتالی؟
اندازه گیری دمای بدن به هر طریق بی
ش از یک صد سال است جز ثابت معاینات پزشکی و پرستاری است و برای اندازه گیری آن از ترمومتر یا دماسنج استفاده می شود
بالا رفتن دمای بدن یکی از نشانه های بیماری است و امروزه با شیوع کرونا یکی از علائم ابتلا به ویروس کوید 19 اندازه گیری دمای بدن بیش از یک صد سال است جز ثابت معاینات پزشکی و پرستاری است و برای اندازه گیری آن از ترمومتر یا دماسنج استفاده می شود
با توجه به پیشرفت تکنولوژی و تولید ابزارات جدید که با فن اوری های نوین تجهیز شده کار را برای متخصصان ساده تر کرده و نتیجه حاصل نیز از دقت بالاتری در بخوردار می باشد
با این وجود هنوز در برخی از دستگاه ها اندازه گیری از جمله دستگاه نمایشگر دمای بدن تمایل به خرید تب سنج جیوه ای بسیار بالا بوده و کنار گذاشته نشده است
شاید این خود دلیلی باشد که در روی میز پزشکان در کنار تب سنج دیجیتالی هنوز نمونه شیشه ای نیز را می بینیم
تب چیست؟
تب از روزگاران قدیم به عنوان یک علامت مهم بیماری مطرح بوده است .دمای 37 درجه سانتی گراید را به عنوان دمای طبیعی بدن اعلام میکنند و تعریف تب افزایش دمای بدن به بالاتر از حد طبیعی است .دمای بدن در صبج ها پایین تر و در بعداز ظهر ها بالاتر است .
تب بر اساس روش اندازه‌گیری:
- پیشانی: ۳۸:۵ (و بالاتر)
- زیرزبانی: ۳۸.۵ (و بالاتر)
- زیربغل: ۳۷.۸ (و بالاتر)
توجه کنید که میزان دقت روش اندازه‌گیری پیشانی، نسبت به دیگر روش‌ها کمتر است و از گذشته از اندازه گیری دمای بدن از زیر بقل یا زیر زبان استفاده می کردند
آشنایی با دماسنج جیوه ای یا شیشه ای
دماسنج جیوه ای” در سال ۱۷۱۴ میلادی، توسط یک مخترع آلمانی به نام “فارنهایت” اختراع شد دماسنج جیوه ای را (گراند دوک) در حدود سال ۱۶۵۴ برای نخستین بار به کار برد. وی دوک بزرگ توسکان (ایتالیا) بود.
اساس کار این نوع دماسنج ها، استفاده از تغییر حجم جیوه در اثر تغییر دما است.در این دماسنج ها با تغییر دما، حجم جیوه تغییر کرده(منبسط یا منقبض میشود) و در اثر آن جیوه در ستون درجه بندی شده جابجا شده و روی درجه دمای مورد نظر قرار میگیرد.
شیشه یکی از اجزای شکننده و نگران کننده در این دماسنج است که خود می تواند مخاطرات زیادی را برای افراد ایجاد کند
مضررات تماس با جیوه
جیوه یکی از سموم خطرناک برای سلامت انسان است. که باعث مسمومیت در انسان ها به ویژه کودکان می شود
مسمومیت با جیوه
- جیوه روی مغز،کلیه ،نخاع و کبد اثر سو دارد همچنین حس لامسه ،چشایی را نیز تحت تاثیر قرار میدهد .
- تماس با جیوه منجر به تغییرات ناگهانی سطح هوشیاری می شود
- در بارداری نیز تماس با جیوه می تواند باعث اختلالات مادرزادی جنین شود
- می‌‌تواند باعث آسیب عصبی غیرقابل برگشت در مغز در حال رشد کودک شده و همچنین در بزرگسالان باعث آسیب عصبی منجر به بی‌حسی، احساس گزگز ، از دست دادن تعادل، از بین رفتن شنوایی و کاهش بینایی میشود.
چقدر تماس با جیوه خطرناک است؟
مواجهه با مقدار اندکی جیوه در مدت کوتاه، خطری برای سلامت ندارد.مقدار جیوه به کار رفته در دماسنجها به حدی نیست که باعث بروز مسمومیت شود و اثرات سمی داشته باشد.
اما اگر این مواد در تماس با کودکان قرار بگیرد و روی وسایل بازی آنها بریزد می تواند نگران کننده باشد که خود باید ملاحظات خاصی رعایت شود.
آشنایی با دماسنج دیجیتالی
از حس‌گرهاى حرارتى الکترونیک براى ثبت دماى بدن استفاده مى‌کنند.سنسور آنها نوعی نیمه رسانا است که درصورت تغییر دمای آن، مقاومتش تغییر کرده و درنتیجه این تغییر مقاومت، جریان عبوری از آن نیز تغییر میکند که با کمک آن، میتوان دمای محیط را اندازه گیری کرد. دماسنج هاى دیجیتال الکترونیک داراى باترى هاى دکمه‌اى هستند،
- با این دماسنجها مى توان دماى بدن را از طریق مقعد یا زیر بغل در مدت ۳۰ ثانیه یا کمتر اندازه گیرى کرد.
- بیشتر دماسنج هاى دیجیتال پس از اندازه گیرى درجه حرارت، بوق مى‌زنند.
- نتیجه به صورت عددى بر روى صفحه‌اى که در قسمت بالایى دسته دماسنج قرار دارد، ظاهر مى‌شود.
- دماسنج هاى دیجیتالى بسیار سریع تر از سایر دماسنج ها هستند.
دقت تب سنج جیوه ای بیشتر است یا دیجیتالی
- دقت دماسنج های جیوه ای برای ارزیابی وجود تب از دماسنج های دیجیتالی بیشتر است.
- دما سنج جیوه ای بدون استفاده از باتری کار می کنند.
- خواندن دقیق درجه ی آنها دشوار است.
- ترمومتر جیوه ای در مقایسه با سایر دماسنج ها پر هزینه تر است،
- سرعت دماسنجهای جیوه ای پایین است.
- در صورت شکستن محفظه این دماسنجها باعث آلودگی محیط و (در مورد دماسنج جیوه ای) آسیبهای مغزی می شوند.
- حساسیت دماسنج های دیجیتالی در اندازه گیری تب كمتر از دماسنج های جیوه ای است
- ساده ترین راه برای اندازه گیری دما استفاده از دماسنج دیجیتال است
طبق بررسی ها حساسیت دماسنج دیجیتال کمتر از نوع شیشه ای قدیمی البته در اندازه گیری تب می باشد و استفاده از این نوع دماسنج هنوز هم انتخاب برتر برای اندازه گیری دما بدن است و اصرار به خرید نوع دیجیتال و لیزری به بررسی بیشتر دارد.
قبل از استفاده از دماسنج چه نکاتی باید انجام شود؟
- – ابتدا دمای اطاق بایستی در حد متعادل باشد،
- – بیمار لباس مناسب پوشیده باشد،
- – بلافاصله قبل از کنترل تب مایعات و نوشیدنی های بسیار گرم یا سرد مصرف نکرده باشد،
- – در کنار یا مقابل منابع گرمایشی و یا سرمایشی نباشد،
- – در معرض تابش مستقیم آفتاب نبوده باشد و در انتها از وسیله اندازه گیری مناسب بصورت صحیح استفاده نمود.
دستور عمل عمومی برای استفاده از دماسنج بدن
- دستان خود را حداقل به مدت ۲۰ ثانیه با صابون و آب گرم بشویید.
- از دماسنج تمیز (دماسنجی که در آب سرد شسته شده، یا با الکل تمیز و شده) استفاده کنید (در مورد نحوه تمیز کردن دماسنجهای دیجیتالی به دفترچه راهنمای آنها مراجعه کنید)
- به مدت 5 دقیقه قبل از سنجش دما، نه چیزی بخورید و نه چیزی بنوشید.
- تب سنج را حدود 40 ثانیه در یک محل مشخص نگه دارید البته این زمان در برخی تب سنج های دیجیتال کمتر است.
- معمولاً هنگامی که مقدار دمای نهایی نمایش داده شود، دماسنج علامت هشداری مثل یک صدای بوق میدهد. اگر همچنان دماسنج را در جای خود نگاه دارید، دما ثابت میشود.
- پس از مصرف، دماسنج را حتما تمیز کنید.
تصمیم گیری نهایی در مورد انتخاب نوع دماسنج
جیوه بدلیل استفاده گسترده عمده ترین منابع آلوده کننده در محیط زیست هستند و از طرفی ترمومتر جیوه ای نسبت به سایر ترمومتر ها پر هزینه تر است بنابراین استفاده از وسایل کنترل دمای کم خطر تر از نظر هزینه مقرون به صرفه باشد عاقلانه به نظر می رسد
ترمومتر دیجبتال از انواع جدید دماسنج ها هستند که خواندن آن مستلزم مهارت خاصی نیست و طول عمر بیشتری دارند
لذا با توجه به حساسیت کم تر ترمومتر دیجیتال نسبت به ترمومتر جیوه ای در اندازه گیری تب به نظر می رسد که استفاده از ترمومتر جیوه ای هنوز روش انتخابی در کنترل درجه حرارت بوده و توجه به استفاده از ترمومتر دیجیتال نیاز به بررسی بیشتر دارد .
