مدت زمانی است که وزرات بهداشت صحبت از شیوع سرخک در کشور می کند و بدین منظور ما می خواهیم در مورد راه های سرایت سرخک در این مقاله صحبت کنیم تا ضمن اینکه در کنترل سرخک درکشور نقشی داشته باشیم بتوانیم زنجیر انتقال آن را تا جای امکان قطع کنیم
سرخک نوعی بیماری ویروسی در دستگاه تنفسی می باشد که چند سالی به واسطه ظهور بیماری ویروسی کرونا آگاهی از این نوع ویروس های تنفسی بسیار بالا رفته است اما با تمامی این وجود درک بیشتر در مورد تمامی ویروس ها باید صورت گیرد تا رفتار متقابل در برابر آنها از ابتلا به آنها و حضورشان در بدن انسان بکاهد
سرخک چگونه گسترش می یابد
سرخک یک ویروس بسیار مسری است که در مخاط بینی و گلو یک فرد آلوده زندگی می کند. می تواند از طریق سرفه و عطسه به دیگران سرایت کند.
اگر افراد دیگر هوای آلوده را تنفس کنند یا سطح آلوده را لمس کنند، سپس چشم، بینی یا دهان خود را لمس کنند، ممکن است آلوده شوند.
چیزی که مشخص است این است که حیوانات موجب انتقال سرخک به انسان ها نمی شوند پس آن را منتشر نمی کنند
طبق تحقیقات ویروس سرخک می تواند تا دو ساعت در یک فضای هوایی زنده بماند که اینخود نشان دهنده سرعت بالای انتشار آن است
سرخک واگیر دار است
سرخک آنقدر مسری است که اگر یک نفر به آن مبتلا شود، تا 90 درصد افراد نزدیک به آن فرد که مصون نیستند نیز به این بیماری مبتلا می شوند.
واگیردار بودن سرخک موجب می گردد تا ملاحظات بیشتری در موذد افراد مبتلا داشته باشیم و از خطرات آن برای کودکان آگاه باشیم
افراد آلوده می توانند سرخک را از چهار روز قبل تا چهار روز پس از ظاهر شدن بثورات به دیگران سرایت کنند .
ویروس سرخک می تواند تا دو ساعت در فضای هوایی پس از اینکه فرد آلوده منطقه ای را ترک کند، زنده بماند.
هر چند در جوامع مدرن که از سیستم تغذیه و بهداشت مناسبی برخوردار می باشند احتمال مرگ و میر توسط سرخک بسیار کاهش یافته اما در بسیاری از کشور ها با توجه به مشکلات تغذیه و عدم رعایت بهداشت و ضعیف بودن سیستم ایمنی افراد مرگ در اثر سرخک آمار نگران کننده ای دارد
این خود دلیل کاملی برای این است که با جلوگیری از راهای سرایت سرخک نقشی در گسترش آن و جلوگیری از مرگ و میر داشته باشیم
راههای سرایت سرخک در کودکان
سرخک در کودکان توسط یک ویروس RNA از خانواده پارمیکسوویریده ایجاد میشود ؛ که به شدت واگیردار است و حتی از طریق تنفس نیز منتقل میشود.
هنگامی که کودک مبتلا به سرخک، سرفه، عطسه یا حتی صحبت میکند، ویروس در هوا منتقل شده و حتی روی اجسام مینشیدن که همین عامل موجب میشود، ویروس به افراد مختلف سرایت و کودکان و بزرگسالان را درگیر کند.
نکات مهم از راه های انتقال سرخک
- سرخک بسیار قابل انتقال است و تخمین زده می شود که 90 درصد از افراد غیر ایمنی که در معرض یک فرد عفونی قرار می گیرند به این بیماری مبتلا می شوند. مدل های ریاضی عدد پایه تولید مثل را بین 12-18 تخمین می زنند. این میانگین تعداد عفونتهای ثانویه است که پس از یک بار ورود به یک جمعیت مستعد ایجاد میشود.
- این ویروس از طریق قطرات تنفسی که هنگام سرفه و عطسه افراد بیمار تولید می شود از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. قطرات حاوی ویروس می توانند چندین ساعت در هوا باقی بمانند و ویروس تا دو ساعت روی سطوح آلوده عفونی می ماند.
- افراد آلوده از حدود پنج روز قبل از شروع بثورات تا چهار روز پس از آن مسری در نظر گرفته می شوند. سرخک در مرحله پرودرومال که 2 تا 4 روز طول می کشد و با سرفه های شدید مشخص می شود، حداکثر مسری است.
- تهاجم از طریق اپیتلیوم تنفسی است و 2 تا 3 روز پس از مواجهه، ویرمی اولیه با تکثیر در محل تلقیح و همچنین در بافت رتیکولواندوتلیال دور وجود دارد.
- در روزهای 5-7، ویرمی ثانویه شدید 4-7 روزه با تکثیر در پوست، ملتحمه، دستگاه تنفسی و اندام های داخلی وجود دارد.
- افرادی که در معرض خطر ابتلا به سرخک قرار دارند شامل نوزادانی هستند که برای واکسینه شدن خیلی جوان هستند، افرادی که واکسن در آنها ایمنی ایجاد نکرده است (شکست واکسن اولیه) و افرادی که به دلایل پزشکی، مذهبی یا دلایل دیگر واکسینه نشده اند
جلوگیری از ابتلا به سرخک
- ایمن سازی تنها اقدام پیشگیرانه موثر در برابر ابتلا به سرخک است.
- واکسن زنده تضعیف شده سرخک یک پاسخ ایمنی شبیه به ایمنی اکتسابی طبیعی ایجاد می کند و می تواند با چالش ویروس وحشی یا واکسن تقویت شود.
- واکسن سرخک حداقل 95 درصد موثر است و نرخ تبدیل سروصدا نزدیک به 100 درصد است. شکست اولیه واکسن اولین دوز در 12 ماهگی یا بیشتر در 5٪ از افراد رخ می دهد، اما 95٪ از شکست دوز اول از دوز دوم تبدیل به سرمی می شود.
- آنتی بادی های مادر شایع ترین علت شکست اولیه واکسن هستند. سن اولین واکسیناسیون با واکسن سرخک باید بین شانس تبدیل سرمی و خطر عفونت متعادل شود. به همین دلیل است که در کشورهای مبتلا به سرخک بومی، اولین دوز واکسن حاوی سرخک (MCV) در اوایل نه ماهگی تجویز می شود که اغلب با دوز دیگری در سال دوم زندگی تکمیل می شود.
- تجربه و مدل سازی نشان می دهد که دو دوز واکسن سرخک برای قطع انتقال بومی و دستیابی به ایمنی گله مورد نیاز است. یک دوز واحد در سال دوم زندگی باعث ایجاد ایمنی در حدود 95 درصد از افراد واکسینه شده می شود. این بدان معناست که برای دستیابی به سطح ایمنی مطلوب 95 درصد، جذب 100٪ مورد نیاز است. با این حال، حدود 95٪ از کسانی که به اولین دوز پاسخ نمی دهند، از دوز دوم مصونیت پیدا می کنند و از این رو از دوز دوم سود می برند.
- همه برنامههای ایمنسازی اروپایی امروزه برنامه ایمنسازی دو دوز سرخک را با اولین دوز در سال دوم زندگی و دوز دوم در سنین بالاتر که بین کشورها متفاوت است، ترویج میکنند.
- واکسن سرخک معمولاً به عنوان بخشی از ترکیبی از واکسنهای ضعیف شده زنده که شامل سرخک، اوریون، سرخجه یا سرخک، اوریون، سرخجه و آبله مرغان (MMR یا MMRV) است، تجویز میشود.
- نشان داده شده است که واکسن های ترکیبی پاسخ ایمنی مشابه واکسن های فردی را ایجاد می کنند. واکسیناسیون افرادی که قبلاً نسبت به یک یا چند آنتی ژن موجود در واکسن ترکیبی، اعم از ایمن سازی قبلی یا عفونت طبیعی، مصون هستند، با افزایش خطر عوارض جانبی مرتبط نیست.
- با توجه به پیشگیری پس از مواجهه، تجویز MCV مداخله انتخابی ظرف 72 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض است زیرا دوره نهفتگی ویروس واکسن کوتاهتر از ویروس وحشی است.
- هنگام ابتلا یا اگر با کسی که مبتلا است در ارتباط هستید از ماسک سه بعدی کودکان استفاده کنید .اکنون با توجه به شیوع کرونا ماسک نانو چند لایه انتخاب مناسبی است که در فروشگاه رپید تست موجود است
بیماری سرخک در بزرگسالان
افرادی که در کودکی واکسن سرخک یا دیگر نمونههای ترکیبی را دریافت نکرده و سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلاء به سرخک هستند. دانشجویان، دانشآموزان، پرسنل درمانی، پرستاران، بهداران و کسانی که به شکل مداوم در حال سفر هستند، نیز از جمله گروههایی محسوب میشوند که در معرض این بیماری قرار میگیرند.
علائم سرخک در بزرگسالان چیست؟
علائم سرخک بزرگسالان شامل تب، راش پوستی در تمام بدن، آبریزش بینی، سرخی چشم، سرفه خشک، اسهال و درد گوش است و در برخی موارد این بیماری موجب عفونت گوش و گلودردهای شدید نیز میشود.
مراحل بیماری سرخک
به شکل میانگین ویروس سرخک بین ۱۰ تا ۱۲ روز بعد از ورود به بدن علائم خود را نشان میدهد، اما طیف استاندارد بروز علائم ممکن است بین هفت تا ۲۱ روز طول بکشد. دوره حضور سرخک بدون علامت در بدن به دوره نهفته معروف است که پس از پایان آن و با بروز اولین علائم، به مرور زمان پوست از لکههای قرمز پوشیده میشود که این لکهها صورت، بدن، دست، پا، گردن و گلو را کاملاً پر میکند.