آشنایی با بیماری هامطالب بیماری

علائم و نشانه های بیماری هاری

Signs and symptoms of rabies

بیماری هاری چیست؟

نزدیکی به حیوانات و داشتن حیوان می تواند حس بسیار خوبی به انسان بدهد.از سوی دیگر داشتن باید ملاحظات ویزه ای در مورد انها داشت تا برای انسان مشکلی پیش نیاید

از جمله مسائل موجود که در مورد حیوانات باید رعایت کرد شناخت بیماری های مشترک بین انسان و حیوان می باشدعلائم هاری

بیماری هاری یکی از مهمترین بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان است که بسیار شایع می باشد در خیلی مناطق دنیا و همچنین در کشور ما ایران نیز در اولویت توجه مسئولین بهداشت قرار دارد.

آگاهی از علائم و نشانه های بیماری هاری می تواند در حفظ سلامت افراد در خطر بسیار موثر بوده و گاها از مرگ آنها نیز جلوگیری بعمل آورد.

بیماری هاری بجز استرالیا و قطب جنوب، در تمام نقاط جهان دیده شده است.

با توجه به اینکه در حیوانات مختلف (گوشتخواران، علفخواران و خفاشها) اهلی و وحشی حساسیت های متعهدی وجود دارد و این حیوانان مختلف میزبان های این بیماری هستند، باعث گسترش وسیع بیماری شده و علاوه برا اینکه مشکلات زیادی را در پیشگیری و کنترل بیماری باعث شده اند به اهمیت بهداشتی و اقتصادی هم باید اشاره کرد.

حیوانات و دام هایی که بخاطر مبتلا شدن به هاری تلف می شوند و خسارت های اقتصادی ناشی می گردد.

دلیل دیگر اینکه تعداد موارد حیوان گزیدگی در انسان، افزایش پیدا کرده و می بایست سالانه مبالغ زیادی صرف خرید سرم و واکس های ضدهاری شود تا درمان و پیشگیری از آسیب دیدگان شود.

همان طور که می دانیم درمان در تمام بیماری ها وقتی به کار می رود که علائم بیماری بروز پیدا کند و به زبان ساده تر پیشگیری قبل از حادثه است. ولی در مورد بیماری هاری و حیوان گزیدگی، چون حادثه اتفاق افتاده و هنوز علائم بیماری ظاهر نشده، به اصطلاح درمان پیشگیری از هاری پیشنهاد می شود.

نکته : با توجه به وضعیت اپیدمیولوژیک ایران، در تمام موارد حیوان گزیدگی ، بایستی حیوان را مشکوک به هاری تلقی نموده و اقدام های لازم را بلافاصله انجام داد تا خلاف آن ثابت شود وموضوع از نظر هاری منتفی گردد لازم به ذکر است در هیچ شرایطی مجاز به تعویق و یا عدم تزریق واکسن هاری نمی باشیم .

در صورتی که فرد حیوان گزیده مشاهد شد می بایست از وضعیت و محل حیوان مهاجم مطلع شده و چنانچه حیوان، تلف یا کشته شده است، توصیه می شود جسد حیوان در جای خنک و سایه نگهداری شود و همچنین لازم است در همان ساعات اولیه به مرکز بهداشت استان مربوطه اطلاع داده شود.

از بین بردن سگهای ولگرد راه دیگر پیشگیری از بیماری هاری و حیوان گزیدگی است ؛ اجرای این روش هماهنگی و همکاری های بین بخشی قوی را می طلبد. مسلماً عده ای از هموطنان صدای شلیک گلوله را در بعضی شب ها شنیده اند. این تیم شکایات مردمی درخصوص حضور حیوانات مزاحم در محله خود را که به شهرداری یا بخشداری گزارش شده است پیگیری می نمایند

گاز گرفتن سگ یکی از شایع‌ترین روش‌های انتقال بیماری از حیوان به انسان است اما این اتفاق تنها روش انتقال بیماری نیست؛ به گفته این پزشک متخصص، «در بزاق سگ عوامل بیماری زای زیادی وجود دارد که برخی از آنها می‌توانند هنگام گاز گرفتن یا لیسیدن به بدن انسان انتقال پیدا کنند. یکی از خطرناک‌ترین عوامل بیماری زا بیماری «هاری» است.

بیماری «هاری» بیماری ویروسی است که عمدتاً از طریق گاز گرفتن حیوان مبتلا به انسان انتقال پیدا میکند. این ویروس ویروسی عصب دوست است به سیستم عصبی مرکزی انسان وارد می‌شود و باعث ایجاد التهاب حاد مغزی و عصبی می‌شود. اگر این بیماری در بدن انسان وارد شود و فرد سریعا درمان نشود محکوم به مرگ خواهد بود.

بیماری «هاری» از پستانداران به انسان انتقال پیدا می‌کند، اعم از پستانداران اهلی و وحشی، سگ سانان و گربه‌سانان همگی می‌توانند بیماری را به انسان انتقال دهند. اگر حیوان خانگی به واسطه یک حیوان آلوده گزیده شده باشند بیماری سریع به انسان انتقال پیدا می‌کند.

آیا بیماری هاری واگیردار است

بیماری هاری می تواند از حیوان به انسان منتقل شده و مشکلات فراوانی برای فرد ایجاد کند اگر بخواهیم راه های انتقال بیماری هاری به حیوان و انسان نام ببریم شامل؟

  • ویروس هاری خود را به عصب رسانده و از آنجا به بزاق حیوان راه می یابد.
  • آلودگی از طریق تنفس به ویژه در غارهای محل زندگی خفاش های آلوده ، امکان پذیر است؛ لازم به ذکر است تا کنون در ایران خفاش آلوده گزارش نشده است.
  • انتقال هاری از طریق جفت نیز بعید نیست.
  • ویروس هاری بسیار حساس است و در مقابل نور و خشکی به سرعت از بین می رود، بنابراین هاری از طریق وسایل آلوده فقط در موارد استثنایی منتقل می شود.

راههای سرایت بیماری هاری انسان به انسان:

  • تا به حال موارد معدودی از طریق پیوند اعضا در دنیا گزارش شده است.
  • در ایران دو پیوند قرنیه در سال 1373 مسبب انتقال بیماری هاری انسان به انسان بوده است.
  • در پاکستان ابتلاء تعدادی نوزاد به هاری، که ناشی از آلودگی شخص ختنه کننده به هاری بوده است که در ظاهر سالم بوده و طبق سنت ، محل ختنه را به بزاق خود آغشته کرده بود

مراحل بیماری هاری

علائم بیماری هاری در انسان و حیوانات مشابه می باشد که مانند هر بیماری دیگر دارای مراحل زیر است:

  • دوره نهفتگی
  • بروز علائم اولیه بیماری
  • بروز علائم پیشرفته بیماری

مدت زمان مراحل فوق در هر نوع از جانداران حساس به بیماری متفاوت می باشد ؛ از طرفی  هاری به اشکال مختلف ظاهر می شود:

  • هاری آرام ، ساکت یا شکل فلجی بیماری
  • هاری خشمگین

علائم بیماری هاری در حیوان

گفتن این نکته ضروری است که تحقیقات در بین حیوانات بیشتر بر روی سگ و گربه صورت گرفته است و اطلاعات کافی در خصوص دوره نهفتگی، زمان آلوده کنندگی ویروس و …. توسط سایر حیوانات در دست نمی باشد.

مدت زمان ورود ویروس به بدن تا بروز علائم اولیه بیماری را دوره نهفتگی می گویند. این دوره برحسب  عمق ، سطح ، محل و سایر مشخصات زخم متفاوت می باشد ، در سگ و گربه 3-2 هفته و گاهی تا چند ماه است .

نکته : ویروس  موجود در بزاق سگ یا گربه 3 تا 10 روز قبل از بروز علائم بیماری (اواخر دوره نهفتگی ) می تواند آلوده کننده باشد ، به عبارت دیگر اگر بزاق سگ یا گربه در زمان گازگرفتن  به ویروس هاری آلوده باشد ، علائم بالینی حداکثر تا 10 روز بعد، در حیوان ظاهر شده و خواهد مرد.

بایستی هرنوع حیوان گزیدگی را هار گزیدگی تلقی نموده بلافاصله اقدامات درمانْ پیشگیری (شستشوی زخم و واکسیناسیون ) را بکار برد.

بروز علائم اولیه بیماری هاری در حیوان

  • پس از طی دوره نهفتگی ، اولین علامت بیماری ، تغییر در رفتار و عادت های حیوان است:
  • یا بیش از اندازه به صاحب خود انس و الفت پیدا می کند و مثل این که از او کمک می طلبد
  • یا عصبانی و بدخو شده ، غذای خود را به خوبی نمی خورد

بروز علائم پیشرفته بیماری هاری در حیوان

  • شکل فلجی (هاری ساکت): حیوان به گوشه ای پناه می برد و ابتدا دستها و سپس پاها و بعد سایر اندامها فلج شده و در نهایت به علت فلج دستگاه تنفسی می میرد ؛ ولی کم کم وحشی و درنده (هاری خشمگین) می شود.
  • هاری خشمگین: حیوان به گاز گرفتن سنگ و چوب و اشیای مختلف پرداخته و محل زندگی خود را ترک می کند و بدون هدف  به هر جایی می رود و به هر کس و هر حیوان سرراه خود حمله می کند. در نهایت پس از مدتی در اثر دوندگی زیاد و گرسنگی و تشنگی ، کف از دهانش سرازیر شده و روی زمین تلوتلو می خورد. صدای پارس حیوان خشن ، ناموزون و بریده بوده و درندگی در چهره اش کاملا مشخص است؛ بالاخره در اثر فلج دستگاه تنفسی خواهد مُرد.

ویروس هاری خود را به عصب رسانده و از آنجا به بزاق حیوان راه می یابد.

علائم بالینی هاری در انسان

  • در انسان نیز طول دوره نهفتگی به شدت زخم ، تعداد جراحت و محل آن ها بستگی دارد
  • در واقع محل جراحت هرچه به عصب مرکزی (مغز و نخاع) نزدیکتر باشد طول دوره نهفتگی کوتاهتر خواهد بود.
  • به نحوی که گاز گرفتن در ناحیه صورت باشد، زودتر موجب بروز علائم بیماری می شود
  • این مرحله به طور معمول در انسان 15 روز تا 3 ماه به طول می انجامد، ولی از چند روز تا چند سال هم مشاهده شده است.
  • علائم فعالیت حرکتی شدید شامل دویدن و دست و پا زدن ، تحریک پذیری و عدم آرامش، توهم ، نگرانی و هیجان ، مشخصه این شکل بیماری است .
  • ترس از آب ، علامتی است که در این شکل در بیشتر موارد دیده می شود .
  • همچنین نسیم ملایم ، نور شدید ، صدای بلند و لمس کردن ممکن است موجب تحریک پذیری و انقباض عضله های تنفسی می شود .
  • افزایش ترشح بزاق و اختلال در بلعیدن موجب شکل مشخص بیماری هاری می شود .

بروز علائم اولیه بیماری هاری در انسان

  • علائم اولیه خود شامل علائم غیراختصاصی و علائم اختصاصی بروز می یابد:
  • علائم غیر اختصاصی: این مرحله حداکثر 10 روز به طول می انجامد . تب ، لرز، خستگی ، سردرد، ضعف و درد عضلانی ، بی اشتهایی، اشکال در بلعیدن، حالت تهوع و استفراغ، سرگیجه ، دردهای شکمی و اسهال، گلودرد، تنگی نفس ، سرفه خشک، نگرانی و ترس، تحریک پذیری و عصبی بودن
  • علائم بسیار اختصاصی: علائم موضعی در محل گازگرفتن شامل : سوزش ، گزگز و مورمور (در 50 تا 80 درصد بیماران) ، این علائم در مسیر عصب حسی عضو گاز گرفته شده نیز به علت تکثیر ویروس در ریشه خلفی عصب حسی بروز می کند

علائم پیشرفته هاری در انسان یا مرحله حاد عصبی

این مرحله احتمالاً بسته به میزان ویروس به دو شکل ظاهر می شود:

  • خواب آلودگی ، توهم، حالت تهاجم ، انقباض های عضلانی ، علائم مننژیت ، تشنج و فلج موضعی به سرعت ظاهر می شود .

اختلال های خُلقی دوره ای ایجاد می شود و با پیشرفت بیماری ، تا زمانی که بیمار وارد کما شود  دوره های سلامت کوتاه می شود.

آیا گربه هاری دارد

آیا گربه بیماری هاری دارد؟

همانطور که پیشتر گفته شد این بیماری مخصوص گوشتخواران اهلی و وحشی بوده و موجب انسفالومیلیت در انسان و همه پستانداران خون گرم مانند: (گرگ، سگ، گربه ، الاغ ، گاو، اسب و…) می شود.

پنجه گربه و گربه سانان حتی در حد خراش نیز می تواند موجب انتقال بیماری هاری گردد ؛ چراکه گربه عادت به لیسیدن پنجه های خود دارد ، و اگر بزاق آن حاوی ویروس باشد بیماری هاری سریعا منتقل می شود، لذا لازم است فوری نسبت به  درمان پیشگیری از هاری (شستشوی زخم و واکسیناسیون)  اقدام نمود. دوره نهفتگی بیماری بخاطر عمق ، سطح ، محل و سایر مشخصات زخم متفاوت می باشد ، در گربه 3-2 هفته و گاهی تا چند ماه است .

بایستی هرنوع حیوان گزیدگی را هار گزیدگی تلقی نموده بلافاصله اقدامات درمانْ پیشگیری (شستشوی زخم و واکسیناسیون ) را بکار برد.

تحقیق در مورد بیماری هاری

بیماری هاری از 3 هزار سال قبل از میلاد مسیح توسط انسان شناخته شده است.

در سال 1804 شخصی به نام Zinke  و در سال 1813  شخصی دیگر به نام Refferschied  تحقیق و مطالعات سیستماتیک در زمینه هاری و همین طور ایجاد بیماری را به شکل تجربی آغاز کردند، این دو محقق بزاق آلوده سگ را به سگ های سالم تزریق کردند و توانستند بیماری را به آنها منتقل کنند.

در سال 1812 دانشمند بنام لوئی پاستور نشان داد که مرکز عفونت بیماری هاری در اعصاب مرکزی است.

عامل هاری،  ویروسی از گروه RNA و نروتروپ متعلق به رابد وویروس ها و جنس لیسا ویروس است . رابدوویروس ها شبیه فشنگ بوده ، در یک انتها مسطح و در انتهای دیگر محدب و دو قسمتی است.

عامل بیماری هاری،  ویروسی از گروه RNA و نروتروپ متعلق به رابد وویروس ها و جنس لیساویروس هاست . رابدوویروس ها شبیه فشنگ بوده ، در یک انتها مسطح و در انتهای دیگر محدب و از دو قسمت زیر تشکیل شده است:

قسمت مرکزی: شامل ریبونوکلئوپروتئین فشردة مارپیچی با ژنوم RNA بوده که به وسیله غشای خارجی احاطه شده است. در این قسمت دو پروتئین دیگر شامل فسفوپروتئین و پلی مراز نیز به ریبونوکلئوپروتئین متصل است.

غشای خارجی: از جنس لیپوپروتئین و دارای دو پروتئین ماتریکس و گلیکوپروتئین است ، گلیکوپروتئین ها برجستگی های سوزنی شکلی هستند که محکم روی غشای خارجی چسبیده اند و در اتصال  ویروس به سلول میزبان و تولید آنتی بادی خنثی کننده نقش دارند.

ویروسها فقط قادرند در یک سلول زنده تکثیر یابند و از روش دو تایی (که در مورد اغلب میکروارگانیسم ها ست) تبعیت نمی کنند ؛ تکثیر ویروس از 9 مرحله تشکیل شده است.

تحقیقات تشخیص های افتراقی

ظهور اختلال فعالیت پایه های مغزی در مراحل اولیه ، که نشان دهنده وخامت بیماری است.

و علائم آن عبارتند از : دوبینی، فلج عضله های صورت و نوریت عصب اُپتیک به دلیل گرفتاری اعصاب مغزی ، ترس از آب و ایجاد انقباض واختلال هنگام بلعیدن ، افزایش ترشح بزاق ، اشک و عرق کردن زیاد

تشخیص آزمایشگاهی هاری

روش FAT(تست فلوئور سنت آنتی بادی) در نمونه های زیر:

  • بافت مغز تهیه شده پس از مرگ
  • لام پوست ناحیه گردن یا قرنیه ، قبل از مرگ
  • بعد از تزریق بافت مغز ، بزاق یا مایع نخاعی در کشت سلول یا موش، بررسی نمونه های مغز از نظر وجود اجسام نگری به خصوص در سلول های هرمی هیپوکامپ
  • روش PCR روی نمونه بافت مغز تهیه شده که پس از مرگ یا در نمونه کلینیکی (پوست ، قرنیه یا بزاق) انجام می شود.
  • یافتن تیتر آنتی بادی نوترالیزان هاری در سرم و مایع نخاعی افراد غیر واکسینه

تشخیص هاری در حیوانات

تشخیص در حیوان

نمونه برداری از حیوان مهاجم : به منظور تشخیص بیماری هاری در حیوان مهاجم و مشکوک می توان از دو روش استفاده کرد:

  • کشتن حیوان مشکوک و ارسال سر آن به انستیتو پاستور ایران
  • نمونه برداری از بافت مغز با استفاده از کیت های مخصوص نمونه برداری و ارسال به انستیتو پاستور ایران

نکته: در استان يزد معمولا روش دوم صورت می پذیرد. حیوان زنده یا جسد مشکوک به  اداره کل دامپزشکی ارسال شده و پس از نمونه گیری توسط همکاران آن اداره کل ، نمونه  بافت مغز به انستیتو پاستورایران ارسال می گردد.

تشخیص در انسان

افزایش مختصری از  WBC(گلبول سفید خون) مشاهده شده است.

بررسی مایع نخاعی (در تعداد معدودی از بیماران غیر طبیعی است)شامل:

  • افزایش لنفوسیت ها (5 تا 30 سلول در میلی متر مکعب)
  • افزایش مختصر پروتئین (کمتر از mg/dl 100)

نکته : محل های نمونه گیری در انسان نیز مانند حیوان است.

بیماری هاری چگونه منتقل میشود

بیماری هاری یک عفونت حاد سیستم عصبی مرکزی است، این بیماری مخصوص گوشتخواران اهلی و وحشی بوده و موجب انسفالومیلیت در انسان و همه پستانداران خون گرم مانند: (گرگ، سگ، گربه ، الاغ ، گاو، اسب و…) می شود.

راه های سرایت بیماری هاری به حیوان و انسان

  • اصلی ترین راه سرایت بیماری، گازگرفتن به وسیله حیوان هار است.
  • پنجه حیوان که آغشته به بزاق حاوی ویروس است باعث ایجاد بیماری می شود.
  • از طریق پوست سالم ، سرایت پذیر نیست؛ ولی از راه کوچکترین خراش یا زخم در پوست، این بیماری منتقل می شود. یعنی اگر زخم یا خراشی در پوست انسان باشد به راحتی این ویروس به بدن انسان منتقل می شود.
  • انسان و حیوان های به ظاهر سالم که در اواخر دوره نهفتگی بیماری هستند و هنوز علائم بالینی هاری در آن ها ظاهر نشده است، از طریق لیسیدن لب، چشم و بینی افراد و کودکانی که با آن ها بازی می کنند بیماری هاری را انتقال می دهند .
  • انتقال از راه دستگاه گوارش بعید است ؛ ولی به هر حال باید از خوردن گوشت و فراورده های دام های مبتلا به هاری خودداری کرد و کاملا مراقب بود.

تعاریف و طبقه بندی انسان مبتلا به هاری

  • مورد مشکوک: ظهور ناگهانی علائم عصبی به شکل هیجانی از قبیل تحریک پذیری، تشنج، ترس از آب ، ترس از نور ، افزایش ترشح بزاق، اختلال در بلع و تنفس و یا شکل فلجی (بی سرو صدا) که بیمار به سرعت وارد کما شده و در مدت 10-7 روز فوت کند.
  • مورد محتمل: وجود علائم مرحله مشکوک به اضافه سابقه تماس با حیوان مشکوک به هاری
  • مورد قطعی: وجود علائم مرحله مشکوک به اضافه تشخیص و تأیید آزمایش اختصاصی

تعاریف و طبقه بندی انسان در تماس با هاری

  • تماس محتمل: شخصی که از طریق بزاق، گزش یا خراش یک حیوانی که از منطقه هاری فرار کرده است مورد تهاجم قرار گرفته باشد.
  • تماس قطعی: شخصی که از طریق بزاق، گزش یا خراش یک حیوان با تشخیص قطعی هاری  مورد مواجهه قرار گرفته باشد.

آیا بیماری هاری کشنده است

هاری یک عفونت حاد سیستم عصبی مرکزی است که تقریباً همیشه کُشنده است .

از شروع علائم بالینی تا مرگ به طور متوسط 4 تا 7 روز طول می کشد . در موارد نادر با مراقبت های شدید از بیماران ، طول عمر بیشتر می شود.

ولی عوارضی شامل ترشح ناکافی هورمون آنتی دیورتیک ، دیابت ، اختلال در ریتم قلبی ، عدم استحکام عروقی، سندرم نارسایی تنفسی ، خونریزی گوارشی ، کاهش پلاکت ها و ایلئوس پارالیتیک باعث مرگ زودرس بیمار می شود.

با وجود مراقبتهای کامل، بیماران  مبتلا به هاری در طی یک تا دو هفته پس از شروع علائم به مرحله کما می رسند و بیمار به علت نارسایی یا کلاپس قلب عروقی می میرد.

همان طور که گفته شد، در صورت بروز علائم هاری ، این بیماری درمان پذیر نبوده و سرانجام به مرگ منتهی می شود . البته افراد حیوان گزیده اگر بلافاصله و در اسرع وقت  تحت اقدامات درمان پیشگیری از هاری قرار بگیرند می توانند از ابتلا به بیماری هاری رهایی یابند.

بیمار مبتلا به هاری باید در اتاق ایزوله تحت مراقبت های ویژه قرار گیرد؛ پس از بستری کردن بیمار در یک اتاق کم نور در محلی بی سروصدا و ساکت و آرام، می بایست اقدام های ذیل را در جهت بهبود و بستری کردن انجام داد:

  1. تزریق داروهای آرام بخش و ضد تشنج
  2. تزریق آنتی بیوتیک در صورت وجود عفونت
  3. باز نگه  داشتن راه های تنفسی
  4. درمان نارسایی تنفسی و قلبی عروقی

اقدام های لازم که می بایست در برخورد با بیمار مشکوک به هاری انجام داد:

*        استفاده از وسایل حفاظتی شامل: دستکش ، ماسک، گان، عینک و … جهت کارکنان بیمارستان (پزشک، پرستار، خدمتگزاران و …)، ملاقات کنندگان و سایر کسانی که به نحوی با بیمار در تماس هستند

واکسیناسیون کامل هاری (5 نوبتی)  و سرم ضد هاری در موارد زیر ضروری است:

  • برای کارکنانی که در مراقبت و درمان بیمار فعالیت دارند
  • افراد در تماس مستقیم با بیمار ، مانند افراد خانواده
  • افراد در تماس غیر مستقیم با بیمار از طریق وسایل آلوده به ترشحات
  • افراد در تماس که دارای زخم باز یا ترک در پوست هستند
  • افرادی که در طی تماس با بیمار یا جسد دچار صدمه به پوست شده اند
  • هرگونه تماس با ترشحات آنها (پوستی یا مخاطی و …)
  • ضد عفونی یا معدوم کردن وسایل آلوده به ترشحات بیمار

نکته: جسد افراد مبتلا به هاری را باید پس از ضدعفونی در یک کیسه نایلونی ضخیم و نفوذناپذیر قرارداده و به طور عمقی دفن شوند.

راههای پیشگیری از بیماری هاری

  • پیشگیری از حیوان گزیدگی
  • پیشگیری از ابتلا به هاری در صورت وقوع حیوان گزیدگی
  • جلوگیری از ورود حیوانات وحشی به اماکن انسانی با رعایت اصول بهداشتی
  • خودداری از ریختن زباله و پس مانده های غذایی در اطراف منازل و گذرگاهها و معابر عمومی
  • خودداری از نگهداری سگ، گربه و… در منزل، مگر در موارد استثنایی و با رعایت قوانین نگهداری حیوانات خانگی
  • خودداری از تردد سگ های خانگی و صاحب دار در معابر عمومی و پارک ها
  • جلوگیری از نزدیک شدن (بخصوص کودکان) به سگ های ولگرد و گربه های خیابانی
  • جلوگیری از نزدیک شدن به حیوانات ماده شیرده و دارای بچه
  • خودداری از دویدن در مقابل سگ  (سگها به اجسامی که به سرعت ازمقابل چشمانشان حرکت می کنند حمله می کنند)
  • پرهیزاز خیره نگاه کردن به چشمان حیواناتی از قبیل سگ

پیشگیری از ابتلا به هاری در صورت وقوع حیوان گزیدگی

  • زدودن و خارج کردن ویروس هاری از محل زخم: مهم ترین اقدام برای درمان پیشگیری از ابتلا به هاری است . می توان ادعا کرد که درصد بالایی از پیشگیری به رعایت کامل همین نکته مربوط است و اگر بتوان فوری و هرچه زودتر و در ساعات اولیه پس از گاز گرفتن اقدام موارد ذیل نمود کمک بسیار مؤثری در دفع و خارج کردن ویروس از زخم خواهد شد.
  • شستشوی لابه لای زخم با آب تمیز و صابون حداقل به مدت 20 تا 15 دقیقه و به طورعمقی
  • خارج کردن کف صابون از لابه لای زخم با استفاده از شیلنگ آب یا پیستوله آب پاش و جریان آب روان ؛ چراکه باقی ماندن صابون اثر بعضی مواد ضدعفونی کننده مورد استفاده پس از شستشو را خنثی می نماید
  • لازم است به مردم آموزش داده شود
  • بلافاصله پس از حیوان گزیدگی زخم خود  را شستشو دهند.
  • زخم را می توان پس از استفاده از دستکش در وان، حوضچه یا کنار راه فاضلاب شستشو داد ؛پس از اتمام کار، شستشوی مکان فوق الذکر با آب و کمی مواد شوینده (پودر رخت شویی، صابون یا … ) کافی است ؛ اگر مکان مذکور در معرض تابش آفتاب باشد بهتر است ونیازی به ضد عفونی ندارد.

پیشگیری از ابتلا به هاری در صورت وقوع حیوان گزیدگی

  • قطع کامل قسمت های له شده و نکروزهپیشگیری از هاری
  • ضدعفونی زخم با محلول بتادین یا الکل اتیلیک 40 تا 70 درصد و یا سایر مواد ویروس کش
  • خودداری از بخیه زدن زخم حیوان گزیده ، زیرا ویروس هاری بسیار حساس بوده و در مقابل نور و اکسیژن هوا ، قدرت بیماری زایی خود را از دست می دهد . البته در مورد زخم هایی که شریان های خونریزی دهنده دارند و یا جراحت هایی که موجب پارگی صفاق یا جنب یا عریان شدن استخوان می شوند ، می توان اقدام های ترمیمی شامل بخیه زدن شریان و سایر اقدام های لازم را توسط پزشک متخصص جراح انجام داد که در این صورت بایستی مقداری سرم هاری را در داخل و اطراف زخم اَنفیلتره نمود.
  • تزریق سرم ضد هاری : این سرم فقط به کسانی تزریق می شود که دارای یک یا چند گزیدگی یا خراش های عمیق جلدی  (خراشی که در آن خون دیده شود) یا آلوده شدن غشای مخاطی با بزاق و یا خراش های سر ، صورت و گردن باشند. سرم ضد هاری مورد استفاده در ایران ، ایمنوگلوبولین اختصاصی ضد هاری تهیه شده از پلاسمای انسانی و بدون عارضه است و به تست هم نیازی ندارد .
  • تزریق واکسن ضد کزاز ، توأم یا ثلاث : مطابق آخرین دستورالعمل ایمن سازی کشوری
  • آنتی بیوتیک تراپی جهت پیشگیری از ابتلا به عفونت

تعداد نوبت های تزریق واکسن ضد هاری

    • واکسن ضد هاری لازم است در3 یا 5 نوبت طبق شرایط ذیل تزریق گردد:
    • (روزهای0/3/7/14/28)
    • افراد حیوان گزیدۀ مشمول سه نوبت واکسن ضد هاری :
    • در صورتیکه حیوان مهاجم فقط سگ یا گربه تحت نظر بوده و حیوان مهاجم 10 روز پس از گزش ، سالم (بدون علامتی از بیماری ) باشد می توان از ادامه واکسینایون خودداری نمود.
    • در صورت دریافت نتیجه نهایی منفی آزمایش
    • افراد حیوان گزیده مشمول پنج نوبت واکسن ضد هاری : تمامی حیوان گزیدگی ها بجز مورد فوق
    • چنانچه سگ یا گربه مهاجم ، اهلی است یا در محل زندگی حضور دارد لازم است به مدت 10 روز تحت نظر قرار گیرد و در این مدت آب و غذای کافی در اختیار حیوان قرار داده شود؛ از طرفی جهت پیشگیری از آسیب سایر افراد، حیوان بسته شود  ؛ در صورت سالم بودن  سگ یا گربه مهاجم در طی این 10 روز ، سگ یا گربه مهاجم هار  نبوده  و می توان از ادامه واکسیناسیون خودداری نمود (در واقع تا مشخص شدن سلامت سگ یا گربه تحت نظر 3 نوبت واکسن به فرد حیوان گزیده تزریق می شود تا در صورت عدم سلامت سگ یا گربه مذکور زمان را از دست نداده باشیم) .
    • یادآور می گردد زمان 10 روز جهت تشخیص سلامت یا بیماری حیوان فقط در موردسگ وگربه صادق است و در خصوص سایر حیوانات اطلاعی در دست نمی باشد ؛ لذا در صورت گزیدگی توسط سایر حیوانات لازم است حتماً 5 نوبت واکسن بدون توجه به سلامت ظاهری حیوان مهاجم تزریق گردد .

علائم و نشانه های بیماری هاری را به خاطر سپرده و در صورت داشتن حیوانات خانگی نسبت به مراقبت از آنها و خود اقدام نمایید

مراقب گاز گرفتن سگ های ولگرد باشید

یک جوان اهل جویبار بر اثر گازگرفتگی توسط یک سگ ولگرد به بیماری هاری مبتلا شده و جان خود را از دست داد. مرگ این جوان دومین مورد از ابتلا به هاری بر اثر حمله سگ ولگرد در شهرستان جویبار در ۶ ماه گذشته بوده است.

متأسفانه آمار ابتلا به هاری در کشور در حال افزایش است و به گفته دکتر بهزاد امیری، رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت، آمار هاری در سال ۱۴۰۰ به ۱۶ مورد رسیده که این آمار ۳ برابر بیشتر از سال ۱۳۹۹ است!

این آمار که ایران را به سومین کشور جهان از نظر ابتلا به هاری تبدیل کرده است، در حالی اتفاق می‌افتد که کشورهای جهان با اتخاذ تصمیمات سختگیرانه در خصوص حیوانات، به ویژه سگ‌ها و گربه‌ها به دنبال ریشه‌کن کردن هاری تا سال ۲۰۳۰ هستند.

با توجه به این که بیش از ۸۰ درصد حیوان‌گزیدگی‌ها در کشور ما به واسطه سگ‌ها انجام می‌شود و همچنین با توجه به اینکه بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO)، در ۹۹ درصد موارد، سگ‌ها عامل انتقال ویروس هاری به انسان هستند، لازم است تا هرچه سریع‌تر سازمان‌های مسئول در یک اقدام فوری و حساب‌شده وظایف خود را در خصوص زنده‌گیری، واکسیناسیون و نگهداری سگ‌های ولگرد در مناطق خاص انجام دهند تا از وقوع یک “فاجعه ملی” و “انفجار بیماری هاری” در کشور جلوگیری شود.

در کنار این مورد، به وضع قوانین سختگیرانه در خصوص منع غذارسانی به سگ‌های ولگرد واکسینه نشده و تگ‌گذاری نشده نیازمندیم تا از این طریق بتوان جمعیت سگ‌های ولگرد در کشور را کنترل کرد.

منتظر دیدن علائم و نشانه های بیماری هاری نباشید و در صورت سگ گزیدگی سریع به مراکز بهداشتی مراجعه کنید و واکسینه شوید

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا