سرطان سینه در زنان سالانه بیش از 6هزار مبتلای جدید به آمار وزارت بهداشت اضافه می کند که از این تعداد بیش از هزار نفر آنها منجر به مرگ و میر می‌شود و به زعم کارشناسان و محققان علت آن عدم دسترسی به غربالگری و آزمایش تشخیص به موقع تومور پستان است.
سرطان پستان اولین و شایعترین سرطان در میان زنان است که بر اساس آمارهای جهانی جمعیتی حدود بیست میلیون نفر مبتلا به سرطان پستان در جهان هستند و با توجه به شیوع روزانه این بیماری در جوامع مختلف در دو دهه دیگر تا 47درصد افزایش سرطان پستان را شاهد خواهیم بود.
تا همین قدر توضیح اهمیت و حساسیت غربالگری و تست رایگان سرطان سینه را نشان می دهد تا با تشخیص زود هنگام و به موقع بتوان از گسترش این بیماری و حفظ جان هموطنان عزیزمان و هزینه های زیادی را بر نظام های سلامت تحمیل می کند جلوگیری کنیم
در ایران این آمار در هر 100هزار زن 28نفر احتمال ابتلاى به سرطان سینه دارند، که بدلیل نداشتن برنامه غربالگری و تشخیص زودرس و همچنین امکانات درمانى و بهداشتى پایین‌تر جوامع در حال توسعه میزان مرگ و میر ناشى از سرطان بالاتر است.
آزمایش رایگان سرطان پستان
تمام آمار نگران کننده از سرطان سینه وزرات بهداشت را مجبور به آغاز طرح رایگان و کشوری برنامه تشخیص زودرس سرطان‌های شایع در کشور کرد تا تشخیص زودرس برای بیماری هایی انجام می‌شود که هم بار سلامتی و مالی زیادی را به حوزه سلامت جامعه و مردم تحمیل کنند و هم تشخیص زودرس آنها امکان انجام یک مداخله مؤثر را فراهم کند.
در بین بیماری‌های مختلف چند بیماری از جمله دو سرطان شایع روده بزرگ و پستان در دستور غربالگری رایگان قرار دارند. در هر دو نوع سرطان، برنامه تشخیص زودرس در کل کشور به صورت رایگان در حال انجام خواهد بود.
تشخیص زودرس سرطان روده بزرگ در مراکز جامع خدمات سلامت با انجام یک تست ساده اولیه توسط همکاران مراقب سلامت از مراجعان بالای ۴۰ سال انجام می‌شود. در صورت مثبت بودن تست از طریق نظام ارجاع بیمار به بیمارستان های کشور ارجاع می شود.
با توجه به محدود بودن ظرفیت های بیمارستانی در برخی نقاط کشور، تجربه خوبی توسط دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران در حال انجام است که عملا هیچ فردی که مشکوک به سرطان روده بزرگ هست در صف انتظار باقی نمی ماند.
برنامه غربالگری سرطان پستان
سرطان سینه زنان در برنامه‌های نظام سلامت کشور پس از غربالگری سرطان روده بزرگ که با خرید تست fit هم خودتان می توانید انجام دهید مورد توجه قرار دارد زیرا سرطان پستان بیشترین فراوانی بروز را در بین سرطان‌ها در کشور با ۱۵ هزار مورد جدید سالانه داراست و بالای ۹۵ درصد از این افراد بانوان هستند.
تشخیص و مداخله برای این سرطان که به صورت رایگان در سطح مراکز بهداشتی انجام می‌پذیرد به طور مؤثر از عوارض، ناتوانی‌های ناشی از بیماری و فوت بیماران جلوگیری کرده و آمار ناشی از این بیماری را کاهش می دهد.
ناآگاه‌بودن زنان یکی از مسائل نگران‌کننده در افزایش موارد ابتلا به سرطان است. درمان‌های جدید با تکیه بر سلول‌درمانی و ایمنی‌درمانی که به‌تازگی و به‌طور محدود انجام می گردد.
ایمنی‌درمانی و سلول‌درمانی برای درمان تمام سرطان‌ها قابل توجه است. این روش برای سرطان‌های پیشرفته انجام می‌شود و در ایران هم این درمان آغاز شده است.
نکته اینجاست که در شیمی‌درمانی، سلول‌های سرطانی و غیرسرطانی از بین می‌روند اما در ایمنی‌درمانی یا سلول‌درمانی تنها سلول‌های سرطانی می‌میرند.
غربالگری سرطان سینه زنان
ماموگرافی بهترین ابزار برای تشخیص سرطان پستان، پیشگیری از مرگ و روند و آغاز درمان به موقع بیماری است،البته پزشکان توصیه می‌کنند اولین ماموگرافی در چهل سالگی انجام شود و پس از آن نیز هر دو سال یک بار تجدید شود.
از سونوگرافی نمی‌توان به عنوان ابزار غربالگری سرطان استفاده کرد و در افراد زیر چهل سال که ریسک بالای ابتلای سرطان پستان دارند می‌توان از MRI استفاده کرد.
تکرار این آزمایش‌ها در طول سال برای تسکین نگرانی ارزشی ندارند و به تشخیص درمان و پیشگیری کمک نمی‌کنند. بنابراین زنان نباید به دلیل نگرانی‌های خود، قبل از زمان لازم برای انجام این گونه بررسی‌ها و آزمایشات اقدام کنند.
اطلاع از مراکز انجام آزمایش سرطان سینه رایگان که به طور معمول مراکز منتخب بهداشت نزدیک منزلتان هست می تواند بصورت ویژه ای در انجام آزمایش و پیگیری های بعدی شما را یاری نماید
دهه شصتی ها بیشتر نگران باشند
نکته مهم در ماجرای ابتلا به سرطان پستان، متولدین دهه۶۰ هستند که گفته می‌شود موارد ابتلا در آنها، بیشتر از گذشته شناسایی می‌شود. قبلا آزاده جولایی، جراح و رئیس مؤسسه سرطان پستان تهران، نسبت به ابتلا به سرطان در میان زنان دهه۶۰، هشدار داده بود.
به‌گفته او در دهه ۶۰، کشور با انفجار جمعیت مواجه شد. حالا همین گروه وارد سن میانسالی شده‌اند؛ سنی که همراه با ابتلا به انواع بیماری‌ها ازجمله سرطان، دیابت، فشار خون و… است.
مسئله اینجاست که هم‌اکنون جمعیتی که وارد سن ابتلا به سرطان شده‌اند، تعدادشان بیشتر شده که سرطان پستان هم در همین گروه قرار دارد.
نیلوفر رجایی‌پور، کارشناس برنامه میانسالان مرکز بهداشت شمال تهران هم به این موضوع اشاره می‌کند. او می‌گوید: «دهه‌شصتی‌ها و به طور کلی متولدان ۵۷ تا ۶۲، ورود به سن میانسالی دارند.
ما شاهد دو تا سه برابر شدن موارد ابتلا به سرطان در زنان اوایل دهه ۶۰ هستیم. بنابراین لازم است که این افراد برای معاینات دوره‌ای اقدام کنند.»
به‌گفته او، در کنار اینها، تغذیه نادرست، آلودگی‌ها و تحرک کم هم موارد ابتلا به سرطان را بالا می‌برد: «افرادی که ازدواج نکرده‌اند یا تجربه بارداری و شیردهی ندارند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان قرار دارند. همچنین افرادی که دیرتر وارد دوره یائسگی می‌شوند یا بلوغ زودتر داشته‌اند هم در گروه خطر قرار دارند.»
آسیه الفت‌بخش، عضو هیأت علمی پژوهشکده سرطان معتمد جهاد دانشگاهی هم با تأیید این موضوع می‌گوید: «موارد ابتلا در سنین پایین ۴۰سال هم زیادشده است که از دلایل آن، تغییر در سبک زندگی، بارداری در سنین بالا یا نداشتن تجربه بارداری است.
در کنار آن عوامل محیطی هم نقش دارد. دهه‌شصتی‌ها هم‌اکنون در آستانه ۴۰سالگی قرار دارند و باید از ۴۰سالگی به بعد، نخستین غربالگری را با ماموگرافی شروع کنند.»
زنان ۳۰ تا ۷۰ سال در معرض خطر
هر چند قرار بر این موضوع است که تست رایگان سرطان سینه برای زنان بالای 40 سال شروع بشود اما نیلوفر رجایی‌پور، کارشناس برنامه میانسالان مرکز بهداشت شمال تهران و عضو فعال مؤسسه سرطان پستان تهران درباره غربالگری‌هایی که در مراکز بهداشت اقداماتی برای آموزش و غربالگری زنان برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان در حال انجام است گفته است
غربالگری به‌صورتی که برای زنان سونوگرافی‌های وسیع انجام شود، وجود ندشته و جامعه هدف، ۳۰ تا ۷۰سال هستند که برای شناسایی زودهنگام این بیماری در آنها از روش‌های بیماریابی ازجمله ماموگرافی استفاده می‌شود.
البته از سوی مراکز بهداشت به افراد در این گروه سنی، آموزش معاینه‌های خانگی داده می‌شود.
زنان در معرض خطر، چند گروهند
یک کسانی که اعضای درجه یک‌شان مبتلا به سرطان‌های پستان، لوزالمعده، پروستات و یا تخمدان شده باشند.
درجه یک، یعنی پدر، برادر، خواهر و مادر و دیگری.
کسانی که خانواده درجه دو آنها مبتلا به یکی از این بیماری‌ها باشند؛
درجه دو، یعنی خاله، دایی، عمو و عمه، مادربزرگ و پدربزرگ.
البته درجه سه هم دخترخاله و پسرخاله و… هستند که خیلی در ابتلا به سرطان تأثیری ندارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ارث، تنها ۱۵درصد در ابتلا به سرطان پستان نقش دارد و ۸۵ درصد غیرارثی است.
«اگر مثلا مادر در ۴۰سالگی مبتلا به سرطان شده باشد، دختر باید ۸ سال قبل از آن، یعنی از ۳۲ سالگی چکاپ‌ها را شروع کند و تحت مراقبت باشد. اگر فرد تا قبل از استیج یا مرحله۴ مراجعه کند، احتمال درمان قطعی بالاتر است. حتی افرادی که متاستاز کرده باشند هم شانس درمان دارند. متاستاز برای سرطان پستان هم معمولا در غده لنفاوی زیربغل دیده می‌شود.»
بنا بر اعلام این کارشناس، هم‌اکنون از سوی مراکز بهداشت، ماماها در حال آموزش برای خودآزمایی زنان هستند که به آنها نوع توده و ویژگی‌های آن آموزش داده می‌شود تا آنها هم در زمینه بیماریابی اقدام کنند.
در مراکز بهداشت، غربالگری سرطان پستان رایگان است،
«استفاده از ماموگرافی غربالگری اغلب در بیماران بالای ۴۰سال بدون یافته مشکوک توصیه می‌شود و در بیماران با ریسک بالای ابتلا به سرطان پستان (همچون وجود سابقه اختلالات ژنتیک، سابقه فامیلی مثبت در بستگان درجه یک زیر 40 سال، سابقه درمان رادیوتراپی) و زنان دارای یافته مشکوک مانند توده قابل لمس، ترشح مشکوک یا تغییر شکل و فرورفتگی نوک پستان نیز انجام ماموگرافی به‌خصوص از نوع سه‌بعدی (توموسنتزیس)که تکنیک جدیدتر هست و به‌طور محدود در کشور وجود دارد، توصیه می‌شود و در کنار آن استفاده از سونوگرافی بهترین روش تکمیلی برای بررسی توده‌های پستان است.»
در بیماران سنین زیر ۳۰ سال ترجیحا استفاده از سونوگرافی و معاینه کلینیکی نخستین اقدام خواهد بود و سپس درصورت تشخیص سرطان استفاده از روش ماموگرافی جهت تعیین دقیق‌تر محدوده بیماری و ارزیابی یافته‌های همراه مانند رسوب کلسیم مشکوک پیشنهاد می‌شود.
