تب شالیزار کشنده است؟ بله هر ساله این بیماری جان بسیاری از افراد در سراسر جهان را میگیرد . بنابراین حتی اگر یک نفر هم جان خود را بر اثر این بیماری از دست بدهد بسیار تاسف برانگیز است زیرا با رعایت موار بهداشتی می توان تا حد خیلی زیادی از بروز آن جلوگیری کرد .
تب شالیزار چیست ؟
لپتو سپیروس نام یک بیماری است که توسط باکتری لپتوسپیرا ایجاد میشود و مردم آن را به اصطلاح عامیانه تب شالیزار میشناسند .
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در مورد این بیماری ، سالانه حدوداً یک میلیون نفر در سرتاسر جهان مبتلا به تب شالیزار میشوند که از بین افراد مبتلا ، حدوداً ۶۰ هزار نفر جان خود را از دست میدهند .
اگرچه این بیماری در سراسر جهان دیده میشود اما میزان بروز آن در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رایجتر است
به طوری که پس از ایجاد بارندگیهای شدید یا سیل در مناطق بومی ، به ویژه در مناطقی که شرایط بهداشتی ضعیفی دارند بروز بیشتری دارد .
در استان مازندران در سال ۱۴۰۱ ، حدوداً ۱۷۸ نفر مبتلا به این بیماری شدند که تعداد آنها نسبت به سال ۱۴۰۰ افزایش پیدا کرده است
طبق گزارش معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران احتمال مرگ و میر مبتلایان به تب و شالیزار خیلی کم است و از هر ۱۰۰ نفر مازندرانی که به این بیماری مبتلا میشوند ، یک نفر فوت میشود که آن هم ممکن است در افرادی اتفاق بیفتد که بیماری زمینهای یا سن بالایی دارند .
آیا تب شالیزار واگیر دار است؟
تب شالیزار از بیماری های مشترک انسان و حیوان محسوب می شود و توسط باکتری ایجاد می شود . اصلی ترین راه های انتقال این بیماری از طریق ادرار یا ترشحات حیوانات آلوده ای مثل موش به انسان است .
البته گاهی انتقال از طریق تماس جنسی یا شیر دهی از مادر به نوزاد دیده شده اما خیلی مرسوم نمی باشد . بنابراین نمی توان این بیماری را واگیر دار در نظر گرفت .
راه های انتقال لپتوسپیروز یا تب شالیزار
باکتری لپتوسپیرا که عامل بیماری تب شالیزار میباشد توسط ادرار حیوانات آلوده به انسان منتقل میگردد این حیوانات شامل جوندگان سگها خوک اسب و دام میباشند . در واقع تب شالیزار در دسته بیماری های مشترک بین انسان و حیوان طبقه بندی می گردد . از دیگر بیماری های مشترک می توان به کیت توکسوپلاسموزیا تب کریمه کنگو اشاره کرد .
این باکتری که میتواند از چندین هفته تا ماهها درون آب یا خاک آلوده به ادرار زنده بماند از طریقهای مختلفی میتواند انسان را آلوده کند روشهای آلودگی انسان به شرح زیر میباشد :
- تماس مستقیم با ادرار یا مایعات دستگاه تناسلی حیوانات آلوده
- تماس با آب یا خاک مرطوب آلوده به ادرار حیوانات آلوده از طریق سیلابها ، رودخانهها ، نهرها یا حتی فاضلاب
- بلع غذا یا نوشیدن آب آلوده به ادرار حیوانات آلوده
انتقال به انسانها از طریق مخاط بدن مانند غشاها ، ملتهمه چشم ، بریدگیها و آسیبدیدگیهای پوستی انجام میشود .
انتقال از طریق انسان به انسان نادر است اما طبق گزارشهایی که انجام شده میتواند از طریق تماسهای جنسی و همچنین شیردهی منتقل شود همچنین به ندرت انتقال از طریق نیش حیوانات نیز رخ داده است .
یافتههای بالینی بیماری لپتوسپیروز یا تب شالیزار
بیماری تب شالیزار هم مثل سایر بیماریها دوره کمون یا نهفتگی دارد که مدت آن از ۲ تا ۳۰ روز گزارش شده که بیشتر موارد بیماری از روز ۵ تا روز ۱۴ دوره کمون نمایان میشود .
به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها،90 درصد موارد بروز بیماری عتب شالیزار با علائم بالینیی خفیف یا حتی بدون علائم می باشند و تنها 10 درصد موارد بروز به سمت بیماری شدید پیشرفت میکند که شامل اختلال عملکرد در اکثر ارگانهای بدن می شود .
بیماری ممکن است دو فازی باشد منظور از دو فازی بودن این است که بیمار برای مدت کوتاهی بهبود مییابد اما از یک بیماری خفیف به بیماری شدیدتر مبتلا میشود .
علائم بیماری تب شالیزار
همانطور که گفته شد این بیماری میتواند از بروز در موارد خفیف تا بروز در موارد شدید متغیر باشد . در اینجا ما علائم بیماری خفیف و علائم بییماری شدید را توضیح داده ایم .
به طور کلی میزان بروز مرگ و میر و مورتالیتی در مورد این بیماری در حدود ۵ تا ۱۵ درصد در میان بیماران مبتلا به بیماری شدید گزارش شده اما این مورد مرگ در مورد بیمارانی که به سندروم هموراژیک ریوی شدید یا همان خونریزیهای ریوی مبتلا میباشند بیش از ۵۰ درصد میباشد.
علائم بیماری خفیف تب شالیزار
- تب
- سردرد
- میالژی یا فلج عضلات که معمولاً در ساق پا و پایین کمر ایجاد میشود
- نفخ
- تهوع
- استفراغ
- اسهال
- درد شکم
- سرفه
- گاهاً بثورات پوستی
علائم بیماری شدید تب شالیزار
- یرقان
- نارساییهای کلیوی حاد
- خونریزی در اندامهای داخلی بدن به ویژه خونریزیهای ریوی
- مننژیت یا التهابهای بافتهای مغز
- آریتمیهای قلبی
- نارساییهای ریوی
- نارساییهای ترکیبی کلیه و کبد که همراه با لپتوسپیروس ایجاد میشود به عنوان بیماری ویل شناخته میشود
بارداری و تب شالیزار
لپتوسیروز در دوران بارداری نیز عوارضی به همراه دارد عوارض ناشی از این بیماری در دوران بارداری میتواند باعث بروز مرگ جنین یا سقط جنین نیز گردد . همچنین گزارش شده که این بیماری می تواند از طریق شیر دهی نیز منتقل گردد . بنابراین خانم های باردار و شیرده باید حساسیت بیشتری در مورد بروز این بیماری داشته باشند و حتما نکات ایمنی مربوط به آن را رعایت کنند .
درمان تب شالیزار یا لپتوسیروز در انسان
درمان به موقع و زود هنگام بیماری تب شالیزار ممکن است از بروز بیماری شدید جلوگیری کند و مدت زمان بیماری را کم کند . تا زمان اعلام نتیجه آزمایشگاه برای تایید بیماری ، آنتی بیوتیک درمانی برای بیماران شروع میشود .
به عبارت دیگر یعنی حتی اگر شک به بروز این بیماری شود تایید نتایج آزمایشگاه منتظر نمیمانیم و درمان را شروع میکنیم
بر طبق نظر پزشک میتواند از آنتی بیوتیکهای مختلفی مانند داکسی سیکلین ، آزیترومایسین ، آموکسی سیلین یا حتی پنی سیلین برای درمان استفاده کند
درمان خانگی تب شالیزار
در موارد بروز این بیماری شروع درمان زودهنگام آنتی بیوتیکی اهمیت ویژه ای دارد و از بروز بیماری های شدید جلوگیری می کند . بنابراین نباید فقط به درمان های خانگی اکتفا کرد و مراجعه به پزشک و شروع دارو از اهمیت ویژه ای برخوردار است .
در مورد درمان خانگی شامل موارد حمایتی می گردد . به طور مثال انجام پاشویه برای کاهش دمای بدن ، موثر می باشد .
همچنین در مواردی تاثیر مصرف 2 الی 3 پیاز همراه غذا در کاهش دمای بدن موثر گزارش شده است .
آزمایش تب شالیزار
آنتی بادیهایی که علیه بیماری لپتاسروزیا شالیزار ایجاد میشوند بعد از ۳ تا ۱۰ روز تولید میشوند بنابراین
تست منفی جمع آوری نمونه در هفته اول بروز بیماری نشانه عدم بیماری نمیباشد و لازم است این تست ۷ تا ۱۴ روز بعد از اولین تست دوباره تکرار گردد.
در فاز حاد بیماری ، باکتری ایجاد کننده تبشالیزاردر خون مشاهده میشوند و باعث بروز سپتیسمی یا عفونت خون میگردد . این حضور در حدود ۴ تا ۶ روز بعد از بروز بیماری اتفاق میافتد.
بعد از حضور این باکتری در خون به ادرار منتقل میشود که بعد از هفته اول این اتفاق میافتد
جلوگیری از بروز بیماری تب شالیزار
- اولین خط پیشگیری از بروز این بیماری این است که در معرض این باکتری قرار نگیرید بنابراین ضروریست که از راه رفتن شنا کردن یا حمام کردن در آب رودخانهها و نهرها به ویژه بعد از دورههای بارندگی یا سیل اجتناب کنید
- اگر نمیتوانید از تماس با آب سیل اجتناب کنید یا غذا سالم تهیه کنید ضروریست در حین تماس با این آبهای آلوده از تجهیزات حفاظت فردی مناسب استفاده کنید .این تجهیزات حفاظت فردی اعم از چکمههای لاستیکی روپوشهای ضد آب لباس و دستکش میباشد همچنینزخمهای باز خود را با پانسمانهای ضد آب بپوشانید
- آبهای آشامیدنی را قبل از مصرف حتماً بجوشانید .
- اگر در معرض نگهداری جمعیت جوندگانی مثل موش قرار دارید غذاهایی بخورید که در معرض ادرار آنها قرار نگرفته باشد
- برخی مطالعات نشان داده است که پروفیلاکسی با آنتی بیوتیک داکسی سیکلین ممکن است در پیشگیری از بروز این بیماری موثر باشد بنابراین میتوانید در افراد پرخطر یا های ریسکی که در سطح بالای ابتلا از این بیماری قرار دارند برای مدت کوتاه داکسی سیکلین تجویز کنید .
در نهایت میتوان گفت که بیماری تب شالیزار بالقوه کشندگی دارد اما کشندگی آن به حدی نیست که باعث نگرانی شود گردد و با رعایت یک سری مسائل ایمنی میتوان از بروز آن به میزان خیلی زیادی جلوگیری کرد .
