آمار میزان مصرف سیگار در ایران می تواند کمک بسزایی به ارگان های وابسته به کنترل مشکلات اجتماعی داشته باشد . البته این مورد زمانی خوش آیند است که در مقابل آمار ترک بالای سیگار با رشد سیگاری شدن تعداد بیشتر افراد مواجه نشویم
چیزی که مسئولین اداره دخانیات عنوان می کنند این است که «از سال ۸۶ تا ۹۵ مصرف سیگارکشیدن نوجوانان ۱۳ تا ۱۵ سال ۲ برابر شده است. همچنین در هر دو گروه افراد ۱۸ تا ۲۵ سال و ۲۵ تا ۳۴ سال افرایش ۹۰درصدی انواع دخانیات را شاهد بودیم.»
دیدهها و شنیدهها حکایت از این دارد که مصرف دخانیات در کشور بالا رفته است. نوجوانان از سن کم گرایش به سیگارکشیدن پیدا میکنند و متاسفانه مصرف قلیان بهشکل یک تفریح در خانوادهها درآمده است و خیلی ساده در تفرجگاه ها دیده می شود که تمامی اعضای خانواده شیلنگ قیلان را دست به دست هم می دهند بدون اینکه ترسی از عوارض اینکار داشته باشند
حال می خواهیم در این نوشته وضع دخانیات را در کشور بررسی کنیم
آمار سیگاری ها از لحاظ تفکیک جنسیت و سن
با توجه به آخرین دورهی مطالعات که در اسفند ۹۵ انجام شد، در نوجوانان ۱۳ تا ۱۵ سال، پسران ۴.۸ درصد و دختران ۲.۱ درصد و در مجموع ۳.۴ درصد سیگار میکشند.
از طرفی، ۷.۳ درصد پسران و ۴.۳ درصد دختران و در مجموع ۵.۷ درصد قلیان مصرف میکنند.
طبق طرح استپس که برای بیماریهای غیر واگیر در سال ۱۴۰۰ انجام شد، مصرف روزانهی سیگار در افراد بالای ۱۸ سال، در مردان ۲۰ درصد و در زنان ۸.۰ درصد بوده. همچنین مردان ۵.۵ و زنان ۵.۳ درصد مصرف قلیان داشتند.
لازم به ذکر است از سال ۸۶ تا ۹۵ مصرف سیگارکشیدن نوجوانان ۱۳ تا ۱۵ سال ۲ برابر شده است. همچنین در هر دو گروه افراد ۱۸ تا ۲۵ سال و ۲۵ تا ۳۴ سال افرایش ۹۰درصدی انواع دخانیات را شاهد بودیم.
سن مصرف سیگار در ایران ۱۳ تا ۱۵ سالگی است (اپدیت 1402)
رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در روز جهانی بدون دخانیات سال 1402 ٬گفت سن اولین تجربه مصرف سیگار را با سن متوسط شروع مصرف دخانیات متفاوت دانست و افزود:
سنی که فرد شروع به استعمال سیگار روزانه میکند به عنوان سن شروع مصرف تلقی میشود که این سن در کشور ما بین 13 تا 15 سالگی است.
رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه ضمن ابراز تاسف از کاهش سن شروع مصرف دخانیات در دو دهه اخیر در کشور٬ گفت: در دهه 40، سن شروع مصرف سیگار در کشور 30 سالگی، در دهه 50 حدود 25 سالگی و در دهه 70 زیر 18 سال بود اما امروز به 13 تا 15 سالگی رسیده است.
به گفته وی روند کاهشی سن شروع مصرف دخانیات یک الگوی جهانی است و در بسیاری از کشورهای جهان نیز به واسطه آزادیهای رفتاری نوجوانان و جوانان سن تجربه مصرف دخانیات پایین آمده است.
شیوع مصرف سیگار در زنان و مردان ایرانی
حیدری گفت: مصرف سیگار در زنان ایرانی حدود یک هشتم کمتر از مردان است اما استعمال قلیان در هر دو جنس برابر است.
به گفته وی استعمال قلیان در زنان در دو دهه اخیر به عنوان یک تفریح و سرگرمی تفننی و رفتار دسته جمعی افزایش یافته است.
۲۵ درصد افراد ایرانی دخانیات مصرف میکنند
در صورتی که مصرف تفننی سیگار و قلیان را نیز در نظر بگیریم حدود 20 تا 25 درصد افراد جامعه (زن و مرد) مصرف دخانیات دارند که در مقایسه با آمارهای جهانی از این نظر در جایگاه متوسطی قرار داریم و این در حالی است که در کشورهای همسایه ما در منطقه خاورمیانه این میزان کمی بالاتر است.
در کشورهای شمال اروپا، کانادا، تایلند، نیوزیلند و استرالیا میزان مصرف سیگار در سنین بالای 15 سال در زنان و مردان به شش تا نه درصد افراد جامعه رسیده است.
نوجوانان از سن کم به سیگارکشیدن گرایش پیدا میکنند
عوامل مختلفی در گرایش نوجوانان به سیگارکشیدن وجود دارد. مثلا یکی از همین علت ها ، قیمت پایین سیگار و دسترسی آسان به آن از این عوامل است.
بهعلاوه مراکز پخش و فروش سیگار تخلف میکنند و سیگار را بهشکل نخی هم میفروشند که باید اتحادیهها و وزارت صنعت پروانهی صادرشدهی آنها را باطل کنند.
با نخیفروختن سیگار، حتی نوجوانی که پول کافی برای تهیهی یک پاکت سیگار را ندارند، میتوانند بهآسانی به سیگار دسترسی پیدا کنند.
عامل دیگر گرایش به سیگارکشیدن، عطر و طعمی است که به دخانیات میزنند که تلخی سیگار و قلیان را میگیرد و دود نرمی تولید میکند و باعث میشود نوجوان هنگام مصرف دخانیات احساس ناراحتی نکند.
همچنین قلیانهای میوهای در جمعهای خانوادگی بهعنوان تفریح تلقی میشود که باعث میشود نوجوانان به نیکوتین وابسته بشوند و به سراغ سیگار بروند و در نهایت متاسفانه سیگار دروازهی ورود به مواد مخدر است.
از سوی دیگر، بستهبندیهای باریک و جذابی که محصولات دخانی دارند، تصاویر میوهها و سبزیجات روی بستههای دخانیات طعمدار، جملات گمراهکننده، که تمامشان باعث جلب توجه نوجوانان به انواع محصولات دخانی میشود.
استفاده از کیت تست سیگار می تواند مصرف آن را در ادرار شخص مشخص کند و جلوگیری از آسیب های آن باشد. اگر علاقمند به اطلاعات بیشتر هستید از بین بردن آثار سیگار در آزمایش خون را مطالعه کنید
افزایش آمار مصرف سیگار در زنان
از بررسیهای سال ۸۶ تا ۹۵، در بین نوجوانان دختر ۱۳ تا ۱۵ سال، مصرف سیگار بیش از ۲ برابر و در واقع ۱۳۳ درصد افزایش یافته است.
از طرف دیگر، در همین تاریخ، در زنان بالای ۱۸ سال، افزایش مصرف ۹۰درصدی داشته است.
دلایل افزایش سیگارکشیدن بین زنان نیازمند مطالعهی مسائل اجتماعی است.
صنایع دخانی توانستند بهترین استفاده را از وضعیت بکر بازار ایران (کمبودن مصرف دخانیات بین زنان) ببرند.
فروش و تولید سیگار محدود به مکانهای خاصی است
خواربارفروشی و سوپرمارکتهایی که زیر نظر وزارت صنعت و اتحادیههای مربوطه باشد و حتماً باید پروانهی فروش داشته باشند و اگر تخلفی مثل قاچاق، نخیفروختن، فروش به افراد زیر ۱۸ سال انجام شود، صنعت دخانیات باید مجوز آنها را باطل کنند.
همچنین ارکان های ناظر در نظر گرفت هیچ واحد صنفیای بدون کسب مجوز اقدام به فروش سیگار نکند.
تفاوت کیفیت سیگارهای داخلی و قاچاقی
همهی سیگارهای موردنیاز در کشور، در خود کشور تولید میشود. صنایعی که از خارج آمدند، صنایع چندملتی و صنایع بینالمللی برندهای خارجی را تولید میکنند و حدود ۱۰ درصد هم قاچاق میشود که یک مارک مشخصی هست.
تا مطالعات دقیقی انجام نشود، نمیتوان دربارهی تفاوت کیفیت آنها اظهارنظر کرد. اما چون نظارتی بر سیگارهای قاچاق وجود ندارد، میتوانند بهشکل هدفمند هر مادهای را در سیگارها بگذارند.
ما بهطور کلی تاکید بر ترک سیگار میکنیم اما اگر انتخاب بین سیگار داخلی و قاچاق باشد، توصیهی ما به سیگار داخلی است که حداقل از کانالهای نظارتی عبور کرده باشند. در این صورت، صنایع مربوطه در قبال محصولاتی که تولید میکنند، مسئولیتپذیر است.
تبلیغات و افزایش مصرف دخانیات
مثل هر محصول دیگری، تبلیغ دخانیات نیز باعث افزایش مصرف آن میشود. ما چند بخش تبلیغات مهم و تاثییر گذار داریم:
- تبلیغات در مراکز فروش از طریق استندهای فروش با نورپردازیهای جذاب
- سیگارکشیدن بازیگران در سریالهای شبکهی خانگی
سیگارکشیدن بازیگران باعث الگوبرداری نوجوانان میشود. طبق مادهی ۳ قانون جامعهی کنترل دخانیات، تبلیغ و تشویق و تحریک دخانیات ممنوع است و در صورت مشاهده باید برخورد شود.
سالانه چند درصد از سیگاریها سیگارکشیدن را ترک میکنند؟
۱ نفر از هر ۲ نفر، یعنی ۵۰ درصد افراد سیگاری تمایل به ترک سیگار دارند. ۲۰ درصد هم اقدام به ترک سیگار میکنند؛ در واقع، ۲میلیون از ۱۰میلیون؛ اما خب خیلیها موفق نمیشوند و بعضیها به مراکز ترک دخانیات مراجعه میکنند.
و ما یک سامانه داریم به شمارهی ۴۰۳۰ که افراد سیگاری میتوانند تماس بگیرند و با راهکارهای ترک دخانیات آشنا شوند. و مطلب جالبی در مورد اینکه سیگار تست عدم اعتیاد را مثبت می کند برای شما آماده کرده ایم که پیشنهاد می کنیم مطالعه کنید
جمع بندی
در ایران، سیگار یکی از عوامل اصلی بیماریهای قلبی و ریوی است. سیگار در ایران شایع است و بسیاری از افراد از جمله جوانان، زنان و مردان سیگار میکشند.
در ایران محرمانهکاری سیگار خیلی زیاد است و به همین دلیل، آمار دقیقی از تعداد مصرفکنندگان سیگار در ایران موجود نیست. با این حال، آمارهای نشان میدهد که بیش از ۱۰ میلیون نفر در ایران سیگار میکشند.
برای کاهش مصرف سیگار در کشور، دولت ایران از سال ۹۹ شروع به اجرای قانونی کرده که به برخی از فروشگاهها اجازه فروش سیگار نمیدهد و همچنین اعلام قیمت کرده است.
همچنین به علاوه، کمپینهای آگاهیبخشی به منظور ایجاد آگاهی برای افراد درباره مخاطرات سیگار و مزایای ایستادگی از آن نیز راه اندازی شده است
