علائم اولیه سرطان دهانه رحم که همان سرویکس می باشد بی علامتی است . به عبارت دیگر این بدخیمی تا پیشرفت به سمت استیج های پیشرفته هیچ علامتی ندارد . به همین دلیل است که میزان بروز و مرگ و میر بالایی دارد .
برنامه غربالگری در تشخیص این بیماری بسیار مفید و کمک کننده است اما متاسفانه بعضی از خانم ها اهمیت انجام غربالگری را نمی دانند و آن را جدی نمی گیرند . بنابراین ریسک ابتلا به سرطان دهانه رحم در این افراد که غربالگری را انجام نمی دهند بیشتر است .
علت سرطان دهانه رحم
اصلی ترین علت شناخته شده سرطان دهانه رحم ، ویروس زگیل تناسلی یا HPV می باشد . این ویروس به دو نوع کم خطر و پر خطر تقسیم می شوند . انواع پر خطر این ویروس می تواند موجب بدخیمی در ناحیه دهانه رحم شود .
واکسیناسیون علیه HPV می تواند تا حد زیادی از بروز بدخیمی جلوگیری کند . واکسن گارداسیل در دو نوع 4 طرفیتی و 9 ظرفیتی در بازار موجود می باشد . برای اطلاعات بیشتر راجع به سن و جدول زمان بندی واکسن ، راه های جلوگیری از زیاد شدن زگیل تناسلی را بخوانید .
علائم سرطان دهانه رحم
همانطور که گفته شد در این بیماری اولین علامت در واقع بی علامتی است . اما در مراحل بعدی بیماری خونریزی واژینال شایع ترین علامت بیماری می باشد . در بیشترین و شایع ترین حالت به صورت خون ریزی بعد از نزدیکی بروز می کند .
اما ممکن است علاوه بر آن ، ممکن است به صورت خونریزی نامنظم یا خون ریزی بعد از یائسگی اتفاق بیفتد .
سایر علائم که در مراحل پیشرفته بیماری رخ می دهد شامل ترشحات بدبو واژینال ، کاهش وزن و یا علائم ناشی از گرفتگی مسیر ادراری در بدن فرد بیمار رخ دهد .
برای مطالعه بیشتر راجع به علائم خطر سرطان دهانه رحم مقاله بهترین روش پیشگیری از سرطان دهانه رحم را مطالعه کنید .
سن غربالگری سرطان دهانه رحم
زنان 21 تا 29 سال
انجام تست پاپ اسمیر به تنهایی که از سن 21 سالگی شروع می شود . تا سن 29 سالگی به صورت هر 3 سال یکبار باید انجام شود . برای سنین زودتر از 21 سالگی حتی در صورت فعالیت جنسی فرد مورد نظر ، نیازی به انجام غربالگری نمی باشد .
زنان 30 تا 65 سال
برای سنین 30 تا 65 سال غربالگری را می توان به سه روش متفاوت انجام داد . انتخاب هر روش به این بستگی دارد که کدام مورد بیشتر در دسترس می باشد. روش ها به شرح زیر می باشد :
انجام تست hpv به صورت مستقل برای زنان 30 تا 65 سال که لازم است هر 5 سال یکبار تکرار شود .
انجام تست پاپ اسمیر به صورت مستقل برای این گروه سنی که لازم است هر 3 سال یکبار تکرار شود .
در روشی نویت هر دو تست پاپ اسمیر و hpv به صورت همزمان انجام می شود که تحت عنوان co-test نام برده می شود . این روش غربالگری نیز لازم اسنت هر 5 سال یکبار تکرار شود .
زنان بالاتر از 65 سال
در این سنین برای این که بدانید همچنان نیار به انجام غربالگری دارید یا خیر بهتر است با پزشک خود مشورت کنید . اما به طور کلی اگر شما تمامی غربالگری های خود را به طور متب انجام داده ایت و نتیجه همه آن ها مطلوب و فاقد مشکل گزارش شده باشد . نیاز به ادامه غربالگری نمی باشد .
سایر زنان
صرف نظر از گاید لاین ارائه شده برای انجام تست پاپ اسمیر ، زنانی که هر کدام از شرایط زیر را دارند باید با فواصل کمتری تحت بررسی قرار بگیرند و مکررا غربالگری شوند . دقت کنید که رد تقسیم بندی زیر سابقه بیماری در خانواده جایی ندارد زیرا کنسر سرویکس ژنتیکی نمی باشد .
- زنان با سابقه بیماری سرطان دهانه رحم
- بانوان مبتلا به ویروس HIV و بیماری ایدز
- زنان دارای نقص سیستم ایمنی بدن
- زنانی که در دوران جنینی با هورمون دی اتیل استیل بسترول مواجه شده اند . (این ماده هورمونی می باشد که بین سال های 1940 تا 1971 به زنان حامله داده می شد )
پاپ اسمیر چیست
اولین و رایج ترین روش های غربالگری سرطان دهانه رحم ، پاپ اسمیر می باشد . این روش در سال 1943 توسط جرج پاپا نیکولاس برای تشخیص سلول های سرطانی دهانه رحم ابداع شد و تحولی شگرف در علم و طبابت به وجود آورد .
پاپ اسمیر از سال 1950 میلادی تاکنون توانسته است میزان بروز سرطان دهانه رحم را 79 درصد و میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری را 70 درصد کاهش دهد .
شرایط انجام تست پاپ اسمیر
- بهتر است نمونه گیری در فاز پرولیفراتیو رحمی یا همون روز 12 تا 18 قاعدگی انجام شود .
- بهتر است از یک هفته قبل کرم وايینال استفاده نشده باشد .
- 72ساعت قبل دوش واژینال و مواد ضد عفونی کننده استفاده نکند
- 24 ساعت قبل رابطه جنسی نداشته باشد .
روش نمونه گیری پاپ اسمیر
برای انجام اسمیر ، خانم باید روی تخت ژنیکو در پوزیشن لیتاتومی قرار بگیرد و پای خود را روی رکاب های تخت بگذارد . پزشک به وسیله اسپکولوم واژن را باز می کند تا دهانه رحم در دید قرار بگیرد . این ابزار بصورت اسپکولوم یکبار مصرف و فلزی موجود است .سپس براش پاپ اسمیر را کمی دارد سوراخ دهانه رحم می کند و می چرخاند .
بدین صورت نمونه های مورد نظر جمع آوری می گردد . این تست به طور کلی در حد چند دقیقه بیشتر زمان نمی برد و تست دردناکی نمی باشد . بعد از نمونه گیری شما ممکن است مقداری لکه بینی داشته باشید که طبیعی می باشد و موضوع نگران کننده ای نیست . برای اطلاعات بیشتر مطلب آیا اسپکولوم درد دارد را می توانید مطالعه کنید .
نحوه انجام تست پاپ اسمیر در آزمایشگاه
به طور کلی پاپ اسمیر به دو روش زیر انجام می شود.
پاپ اسمیر روی لام شیشه ایی
در این روش نمونه سلول ها که توسط براش جمع آوری شده روی لام شیشه ای کشیده می شود سپس روی آن فیکساتور اسپری می کنند . حدودا 5 دقیقه برای خشک شده سلول ها زمان می دهند .
سپس نمونه را به آزمایشگاه ارسال می کنند . این روش از لحاظ قیمت ارزان تر می باشد ولی دقت کمتری دارد زیرا در حین انتقال نمونه ، بخش عمده ای از سلول ها همراه براش دور ریخته می شود.
پاپ اسمیر به روش liquid base
در این روش نمونه جمع آوری شده توسط براش ، در یک قوطی پلاستیکی که یک سوم انتهایی آن قبلا با مایع مخصوصی پر شده است منتقل می شود سپس دسته براش جدا می گردد .
در ظرف بسته و نمونه به آزمایشگاه ارسال می گردد . این روش گرانتر می باشد ولی دقت بیشتری دارد زیرا تمام نمونه های برداشته شده به آزمایشگاه منتقل می گردد .
مرحله بندی سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم به طور کلی در 4 استیج مرحله بندی می شوند که هر کدام از این استیج ها دارای طبقه بندی می باشند .
مرحله اول یا استیج 1
سرطان یا کارسینوم کاملا محمدد به دهانه رحم می باشد و فقط این ناحیه را درگیر کرده است .
مرحله دوم یا استیج 2
کارسینوم به خارج از رحم گسترش پیدا کرده است اما این انتشار به یک سوم تحتانی واژن و دیواره لگن نرسیده است . در واقع در این مرحله فقط دو سوم فوقانی واژن را می تواند درگیر کند .
مرحله سوم یا استیج 3
در این مرحله کارسینوم به یک سوم تحتانی واژن و دیواره لگن گسترش یافته است . ممکن است عملکرد کلیه را مختل کند . در این مرحله امکان گسترش بیماری به گره لنفاوی لگن نیز وجود دارد .
مرحله چهارم یا استیج 4
در این مرحله بیماری به خارج لگن گسترش پیدا کرده و ممکن است باعث درگیری مخاط مثانه و روده شود . این مرحله خود به دو دسته A و B تقسیم می شود . مرحله A گسترش سرطان به اعضای لگنی مجاور و مرحله B گسترش بیماری یه اعضای دور دست را نشان می دهد.
سرطان دهانه رحم یا سرویکس در دوران حاملگی
میزان بروز سرطان دهانه رحم در حاملگی ۱.۲ مورد در هر ۱۰ هزار مورد حاملگی گزارش شده است
طبق رفرنس‌های آمریکا باید در اولین ویزیت که در مادران باردار انجام می شود و اصطلاحا به آن پریناتال می گویند و در همه بیماران حامله پاپ اسمیر انجام شود . اگر در پاپ اسمیر هر گونه ضایعه مشکوکی گزارش شد لازم ست برای تشخیص قطعی بیوپسی نیز انجام گردد.
به طور کلی در دوران حاملگی به دلیل اینکه خونریزی به عوارض حاملگی نسبت داده می‌شود ممکن است تشخیص سرطان دهانه رحم به درستی تشخیص داده نشود و به تاخیر بیفتد .
اینکه سرطان دهانه رحم دقیقاً در کدام استیج و مرحله قرار دارد مهم‌ترین عاملی هست که پیش آگهی سرطان را در دوران بارداری را مشخص می‌کند معمولاً سرطان‌هایی که بعد از دوره زایمان تشخیص داده می‌شوند از نظر بالینی در مرحله پیشرفته‌تری قرار دارند در نتیجه بیماران میزان بقای کمتری نیز دارند.
در این جا سعی کردیم اطلاعات جامعی درباره علائم سرطان دهانه رحم به شما بدهیم تا با افزایش آگاهی و انجام روش های پیشگیری و تشخیص زودرس از بروز این بیماری بکاهیم .
رفرنس:
