برای شروع قرارداد و استخدام در هر مجموعه و چک آپ کارکنان نیاز به انجام آزمایشات خاصی است که به طب کار مشهور است .بررسی سلامت بدنی فرد مهمترین بخش این استعلام بهداشتی می باشد که با توجه به مخاطرات انتقال ویروس ایدز سوالات زیادی در زمینه انجام آزمایش ایدز در طب کار برای مراجعه کنندگان پیش می آید.
خواستیم با توضیحاتی در مورد روند آزمایش معاینات کارگری و پیش از استخدام بررسی بر لزوم تست ایدز در طب کار داشته باشیم و آگاهی های لازم را به افرادی که برای این موضوع به مراکز معاینات بدو استخدام مراجعه می کنند داشته باشیم
طب کار چیست؟
هدف از طب کار بررسی سلامت شاغلین و پیشگیری از آسیب هایی که کارمندان یا کارگران امکان دارد در هنگام فعالیت شغلی به ان دچار شوند است.
این آزمایشات هنگامی که شخص می خواهد در یک مجموعه شروع به کار کند انجام می گردد تا با شرایط جسمی فرد آشنا شده و سوابق نیز برای بررسی های آینده درج گردد
در ادامه فعالیت افراد نیست کارفرمایان و متخصصان بهداشت حرفه ای افراد مشغول به فعالیت را بصورت دوره ای و گاهی تصادفی برای انجام تست های مجدد به مراکز طب کار معرفی می کنند
در اصل طب کار یک زیر مجموعه از علم پزشکی می باشد که در اغلب دنیا استفاده شده و که پزشکان پس از 3 سال فعالیت در حرفه خود می توانند مورد آموزش قرار گرفته و گواهینامه آن را دریافت می کنند
انواع آزمایش طب کار
به صورت کلی آزمایش طب کار شامل بررسی ها و آزمایش های مختلفی می باشد که به چند دسته تقسیم می گردد:
- آزمایشات طب کار در بدو استخدام
- آزمایشات طب کار برای معاینات دوره ای
- آزمایشات طب کار برای تعیین محدودیت های شغلی
- آزمایشات طب کار برای انجام معاینات ویژه و چکاپ کارمندان
چه آزمایشاتی در معاینات طب کار بررسی می شود؟
هنگامی که شخصی باید برای معاینات مراجعه کند لیستی از مراکزی که مجاز به انجام تست طب کار هستند به وی اعلام می گردد
فرد می تواند یکی را انتخاب کرده و با تماس قبل از ان از شرایط آن مرکز برای ساعت مراجعه و آمادگی های لازم مطلع شود در مراکز طب کار (Occupational Medicine Center) آزمایشات مختلفی زیر نظر متخصص طب کار انجام می گردد که مهمترین آنها عبارتند از:
- معاینه توسط متخصص طب کار
- آزمایشات خون شامل CBC ، چربی ، قند و انزیم های کبدی
- آزمایشات ادرار
- انجام تست بینایی سنجی (اپتومتری)
- انجام تست شنوایی سنجی (ادیومتری)
- انجام تست تنفس (اسپیرومتری)
- انجام نوار قلب
البته بعضی آزمایشات مانند اسپیرومتری یا تست تنفس بدلیل شیوع بیماری کرونا مدتی در مراکز معاینات کارگری انجام نمی شود
آیا آزمایش ایدز در طب کار انجام می شود؟
در آزمایشات طب کار برای اکثر مشاغل تستهای ویروسی انجام نمی شود. مگر در مشاغلی که امکان فرورفتن جسم نوک تیز خون آلود در حین کار وجود دارد.
به این مواجهه که اغلب با سوزن خونی اتفاق می افتد، نیدل استیک میگویند. این مواجهه در مشاغلی مثل پرستاران، پزشکان و خدمات بیمارستانها و مراکز بهداشتی درمانی شایعتر است.
مهمترین آزمایش ویروسی آزمایشات هپاتیت است. هپاتیت هایی در این غَربالگری اهمیت دارند که از طریق خون منتقل میشوند. یعنی آزمایش هپاتیت b و آزمایش هپاتیت C.
در واقع بعضی مشاغل که می توانند موجب انتقال بیماری های ویروسی به افراد دیگر باشند باید بیشتر مورد کنترل قرار بگیرند تا از آلوده شدن افراد ناخواسته جلوگیری شود
اگر شخصی با ایدز داشته باشد کارفرما حق ندارد از استخدام وی جلوگیری کند یا آن کارمند را از کار اخراج کند یا شرایط کار را برای وی سخت کند مگر اینکه:
• این فرد به واسطه نوع شغلش امکان انتقال بیماری را به بقیه داشته باشد. بدین معنی که کارفرما می تواند با انجام این آزمایش از وجود بيماري هايي كه امكان آلوده كردن همكاران، مراجعان و محصول را داشته باشند افراد متقاضی را تشخیص و از استخدام آنها جلوگیری کند.
چرا در طب کار آزمایش ایدز انجام نمی شود؟
آزمایش اچ آی وی هیچ وقت نمی‌تواند تحت عنوان غربالگری انجام شود؛ چرا که اجباری بودن آن از نظر قوانین اجتماعی و حقوق بشر منع قانونی دارد.
حتی کارفرمایان نیز نمی‌توانند فردی را که قرار است استخدام شود، از نظر ابتلا به این بیماری غربال کنند.
غربالگری اچ آی وی (HIV) فقط در خون‌های اهدایی انجام می‌شود. غربالگری ایدز حتی در آزمایشات ازدواج نیز نباید انجام گیرد مگر افراد به طور داوطلبانه خواهان انجام آن باشند.
اما در مشاوره‌های پیش از ازدواج باید برای زوجین در زمینه پیشگیری از اچ آی وی و اهمیت تشخیص زودهنگام و نقش مراقبت و درمان در کنترل آن، اطلاع رسانی شود.
رییس اداره کنترل ایدز وزارت بهداشت یکی از دلایل نادرست بودن آزمایش ایدز در طب کار و پیش از ازدواج را وجود انگ اجتماعی نسبت به بیماران مبتلا به اچ آی وی میداند:
این باور در جامعه وجود دارد که اچ آی وی، بیماری متفاوت از سایر بیماری‌ها است و در صورت ابتلا، ترس و نگرانی از برخورد نامناسب اطرافیان و نزدیکان وجود دارد.
این درحالیست که اچ آی وی بیماری عفونی است که با درمان کنترل و منجر به قطع زنجیره انتقال عفونت به دیگران می‌شود.
تحقیقات بین‌المللی نشان داده اجباری کردن این آزمایش کمکی به پیشگیری نمی‌کند؛ چراکه فرد بعد از انجام آزمایش نیاز به مراقبت‌های تکمیلی، درمان و مصرف روزانه دارو دارد و اگر اجبار در این موضوع وجود داشته باشد، تنها ذهنیتی منفی و مقاومت برای پیگیری‌ها ایجاد می‌شود.
در صورتی که فرد اطلاعات کافی در این زمینه دریافت کند، متوجه می‌شود که آزمایش اولیه ممکن است منفی یا مثبت کاذب باشد. منفی کاذب به این معنا که ممکن است ویروس وارد بدن شده باشد ولی برای تشکیل پادتن‌های ضد ویروس که آزمایش را مثبت کند، زمان بیشتری نیاز است و باید آزمایش تکرار شود یا اینکه به دلایل دیگر پاسخ مثبت کاذب شود.
افرادی که نگران هستند نیز می توانند از تست ایدز که بصورت کیت آزمایشگاهی است استفاده کنند
به همین علت انجام آزمایش ایدز در طب کار با آگاهی فرد و توضیحات لازم توسط مشاور مفید است.
